تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى - محمد تقي جعفري

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست

نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 825

مقدمه‌اى چند در بارهء شخصيت جلال الدين رومى و كتاب مثنوى: مقدمة الكتاب 6

مطلب دوم : اثر اجتماعى و فردى مثنوى :: مقدمة الكتاب 12

مطلب سوم انتقال ذهنى جلال الدين از موضوعى به موضوع ديگر: مقدمة الكتاب 13

مطلب چهارم - آيا همهء داستانهاى مثنوى واقعيت دارند ؟: مقدمة الكتاب 19

مطلب پنجم ارزيابى نهايى مثنوى: مقدمة الكتاب 20

مطلب ششم - روش ما در تفسير و نقد و تحليل مثنوى: مقدمة الكتاب 22

مطلب نهم - ارزيابى كارى كه در اين كتاب انجام گرفته است: مقدمة الكتاب 24

چرا انسان به نى تشبيه شده است ؟	5
مقصود از مرد و زن چيست ؟	6
نمونه هاى روانى قابل مشاهده نيست	7
هر چيز به اصل خود باز مىگردد	8
يقين و ظن و شك	9
تفسير ابيات	11
روح انسانى شناخته نخواهد شد	12
تفسير ابيات	13
بانگ نى انسان از دميدن باد نيست	16
تفسير ابيات	17
تفسير ابيات	18
سطح طبيعى و سطح ما وراى طبيعى روح	20
نالهء « نى » را همگان مىتوانند بشنوند	23
تفسير ابيات	24
اگر زندگانى در اندوه ، و سوز انسانى در راه وصال مىگذرد ، باكى نيست	25
بياييد آهنگ ناى جبران خليل جبران را هم بشنويم	29
چون تو مىجوشى باده نيز مىجوشد	39
آيه	45
تفسير ابيات	46
پديدهء عشق	47
مسئلهء يكم عشق يك پديدهء روانى است	48
مسئله دوم عشق مانند ساير نمودهاى روانى قابل مشاهده نيست	49
مسئله سوم خصوصيتى كه عشق در ميان ساير پديده هاى روانى دارد	50
مسئلهء چهارم عشق همهء تناقضات را حل مىكند يا در خود هضم مىنمايد	52
مسئلهء پنجم عشق و زيبايىهاى جهان	55
مسئلهء هشتم عشق يك موجود محدود را تا بىنهايت بزرگ مىكند	60
مسئله نهم عشق و مسائل اجتماعى	63
اگر استعداد پذيرش وجود داشته باشد حقايق گفتنى زياد است	64
آيينه بايستى نشان بدهد	69
حكايت عاشق شدن پادشاه بر كنيزك و خريدن آن كنيزك را و بيمار شدن كنيزك و درازى بيمارى	72
آيه	73
تعليق به مشيت خدا يعنى چه ؟	74
محال است آن كه هم دندان و هم نعمت شود پيدا	75
جايى كه جان عاشق و معشوق در دست ديگرى قرار مىگيرد	76
جهان هستى با تمام اجزاء و روابطش دائماً در حال ريزش و تجدد و دگرگونى است	77
چگونه محاسبه ها غلط از آب در مىآيد	79
ظاهر شدن عجز طبيبان از معالجهء كنيزك بر پادشاه و رو آوردن به درگاه پادشاه حقيقى	81
حالت انقطاع روانى ما را به طور مستقيم به خدا متوجه مىسازد	82
حكمت نيايش با زبان	83
جان انسان خروشان مىشود ، درياى كرم الهى را به تلاطم مىاندازد	85
بحثى در خيال	86
تفسير ابيات	88
درخواستن توفيق رعايت ادب و وخامت بىادبى	93
آيه	94
روايت	95
يك اصل كلى در بارهء اين گونه روايات	96
ادب از الطاف خداوندى است	97
در زندگانى گستاخ مباش	99
حل بعضى از مشكلات در موقع انفجار روانى	102
بردن پادشاه طبيب غيبى را بر سر آن بيمار رنجور	103
باز هم مطالبى در بارهء عشق	107
عشق از تعريف بىنياز است	109
تفسير ابيات	111
خلوت طلبيدن طبيب از پادشاه جهت دريافتن مرض كنيزك	116
روايت	118
عقده هاى روانى	120
دريافتن آن طبيب الهى رنج كنيزك را و به شاه وانمودن	122
فرستادن پادشاه رسولان به سمرقند در طلب آن مرد زرگر	124
عشق مجازى ننگ است	126
عمل و عكس العمل	127
يك بحث اخلاقى - الهى	130
تفسير ابيات	131
در بيان آن كه كشتن مرد زرگر به اشارهء الهى بود نه به خيال باطل	132
آيه	134
روايت	136
تفسير ابيات	140
حكايت مرد بقال روغن ريختن طوطى در دكان	144
قياس و تنقيح مناط قطعى	148
11 - تشابه كارهاى تقليدى و تحقيقى	153
دو رويى و دو شخصيتى از دردهاى خانمان سوز بشرى است	154
ام الكتاب چيست ؟	155
يك محك براى تفكيك يقين از شك لازم است	156
بحثى در كيفيت	158
تفسير ابيات	160
هدف داستان	168
داستان پادشاه جهودان كه نصرانيان را مىكشت از بهر تعصب ملت خود و حكايت آن استاد و شاگرد	169
تفسير ابيات	170
تلبيس انديشيدن وزير با نصارى و مكر او	173
انسان هشيار مىتواند از لحن كلام هدف گوينده را تشخيص بدهد	175
تقليد	178
تشبيهات	179
روح تعريف نشده است	183
كالبد جسمانى قفسى براى روح است	184
تمثيل مرد عارف و تفسير « الله يَتَوَفَّى اَلأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها » 39 42	186
آيه	187
تفسير ابيات	194
سؤال كردن خليفه از ليلى و جواب دادن ليلى او را	197
چه عينكى براى مشاهدهء طبيعت و ما وراى طبيعت	198
جوهر زندگانى ما را رؤياها مستهلك مىسازند	202
در تحريص متابعت ولى و مرشد	203
آيه	204
مغرور مباش ، هنگامى كه مربى الهى پيدا كردى دامن او را بگير	206
احتياج انسان به رهبر طبيعى است	208
در بيان حسد كردن وزير جهود	213
فهم كردن حاذقان نصارى مكر وزير را	215
سخنان تبه كار بىجان است زيرا از روح مرده بيرون مىآيد	216
آيا بنى آدم اعضاى يكديگرند ؟	217
چند تشبيه لطيف	220
تفسير ابيات	221
پيغام شاه پنهانى به سوى وزير پر تزوير	223
عقايد گوناگونى كه وزير به بزرگان نصارى تعليم كرد و در ميان آنها اختلاف انداخت	227
اختلاف بيانداز آقايى كن	229
اصل تلازم اتحادها و اختلافها	231
انواع اختلافات مصنوعى	237
در بيان آن كه اختلاف در صورت و روش است نه در حقيقت	242
بيان خسارت وزير در اين خدعه و مكر	250
آيه	252
ناچيزى آفرينش در مقابل توانايى خدا	254
تفسير ابيات	256
مكر كردن وزير و در خلوت نشستن و شور افكندن در قوم	263
تفسير ابيات	264
آيا آگاهى از راه حواس ظاهرى و آگاهى از راه حواس درونى معنوى سازگار هستند ؟	266
مكرر كردن مريدان كه خلوت را بشكن	269
اسم الاسم ، اسم ، معنى	270
تفسير ابيات	271
اعتراض كردن مريدان بر خلاف وزير بار ديگر	274
مباحثى در جبر و اختيار	277
روشنترين دليل اختيار	282
جنبهء الهى كارها كه از انسان صادر مىگردد	285
آيا بدون ارادهء خداوندى موجودى يا رويدادى صورت مىگيرد ؟	287
اگر خدا به وقوع كارى داناست بايستى آن كار واقع شود و الا علم او مبدل به جهل مىگردد	288
موجوديت انسان در مقابل خدا استقلالى ندارد چگونه مىتوان گفت انسان در كارهاى خود اختيار دارد ؟	289
نظرى در وحدت موجود و وحدت وجود	291
1 - وحدت سنخى وجود	300
رابطهء خدا با ساير موجودات	302
تفسير ابيات	306
تفسير ابيات	317
فريفتن وزير امير را هر يك به نوعى ديگر	318
كشتن وزير خود را در خلوت از مريدان	321
اصل امامت و خلافت دامنهء پيامبرى است	322
تفسير ابيات	323
تجسمى در بارهء وحدت و كثرت	326
تفسير ابيات	329
تفسير ابيات	332
منازعت كردن امرا با يكديگر در وليعهدى	333
نعمت تعظيم حضرت مصطفى عليه السلام كه در انجيل بود	341
تفسير ابيات	342
در بيان حكايت پادشاه جهود ديگر كه در هلاك دين عيسى جهد كرد	343
آيه	344
داستان اصحاب اخدود	345
روايت	346
نمودهاى رو بناى جهان هستى از قوانين زير بناى آن است	347
تفسير ابيات	352
آتش افروختن پادشاه و بت را در پهلوى آتش نهادن كه هر كه باين بت سجود كند از آتش برهد	357
بت بيرونى و بت درونى	358
تفسير ابيات	360
آوردن پادشاه جحود زنى را با طفل و انداختن او طفل را در آتش و به سخن آمدن طفل در ميان آتش	364
تفسير ابيات	367
اصل انقلاب نمودها	373
اصل افزايش نيرو در موقع لجاجت و يا ضديت با لجاجت	374
تفسير ابيات	381
عتاب كردن جحود آتش را كه چرا نمىسوزى	383
يك بحث فلسفى در تفسير حقيقت قانون طبيعى	385
تفسير ابيات	389
قصهء هلاك كردن باد در عهد هود عليه السلام قوم عاد را	395
رقص و هيجان كوه شگفت انگيز نيست	397
تفسير ابيات	398
طنز و انكار كردن پادشاه جحود و نصيحت ناصحان او را	401
ترجمه ابيات عربى	402
آيه	403
باز نظرى به باز گشت فرع به اصل خود	406
اصل تلازم سنخيت با پيوستگى	407
لحظه به لحظه به ابديت نزديك مىشويم	410
تفسير ابيات	412
تفسير ابيات	418
تفسير ابيات	422
وسايل و مهارتهاى در مقابل مقدرات خنثى مىگردند	425
ديگر بار بيان كردن شير ترجيح جهد بر توكل	431
4 - عظمت كار و كوشش از نظر جبران خليل جبران	434
مقصود از صد هزاران قرن چيست ؟	443
تفسير ابيات	444
نگريستن عزرائيل بر مردى و گريختن او در سراى حضرت سليمان و تقرير ترجيح توكل بر جهد و كوشش	445
بيان ترجيح دادن شير جهد را بر توكل و فوايد بيان كردن	448
كوشش و درد و دوا همه حق است	452
تفسير ابيات	453
تفسير ابيات	460
اعتراض كردن نخجيران بر خرگوش و جواب دادن خرگوش ايشان را	461
يك رسم بنيان كن در از دست دادن واقعيات به جهت صورت پرستى	462
محاسبات بشرى در بارهء شايستگىها هميشه منطقى نيست	463
علم مأخوذ از حواس ظاهرى	464
معنا و حقيقت در كتابت و كالبدهاى مادى محدود نمىگنجد	465
تفسير ابيات	466
يك اصل طبيعى در تكاپو براى زندگى	470
تا انسان به طور حقيقى شناخته نشود عدالت اجتماعى بلكه هم زيستى امكان پذير نخواهد بود	471
يك مطلب با ارزش از « توينبى » متفكر انگليسى	472
دشمنان پشت پرده	475
تفسير ابيات	476
تفسير ابيات	480
قصهء مكر كردن خرگوش با شير و بسر بردن	483
تشبيه بسيار عالى در بارهء عمر و وضع روانى انسان	487
هر كس چيزى را حقيقتاً طلب كند حد اقل به مقدارى از آن نيز خواهد رسيد	489
چگونه مىتوان به ما فوق عقل نظرى قدم گذاشت ؟	490
ساده لوحان جبر را اشتباه مىفهمند	491
راه برويد اگر پايتان در راه شكست به راهروى ادامه خواهيد داد	492
تفسير ابيات	493
مطابقت جهان با اندازه گنجايش حواس	496
تفسير ابيات	497
ملاك تغير و پايدارى	501
تفسير ابيات	502
هم در بيان مكر خرگوش و تأخير آن از رفتن	504
عظمت عقل	507
تمام صورتها در مقابل عقل	509
هگل و اصالت عقل كل	510
آيا مىتوان عقل را با خود عقل شناخت ؟	514
يك قاعدهء كلى در شناخت اشياء ( شناسايى با اضداد ) « تعرف الاشياء باضدادها »	518
چرا حقيقت خدا شناخته نخواهد شد ؟	519
رابطه صورت و معنى	520
من دو باره به يك رودخانه وارد نشده ام	522
تفسير ابيات	523
عذر گفتن خرگوش به شير از تأخير و لابه كردن	536
جواب گفتن شير را و روان شدن با او	540
تحولات حقايق در موقع فرود آمدن سر نوشت	541
تفاوت ميان دشمنى حيوانات و دشمنى انسانها	545
قصهء سليمان و هدهد و بيان آن كه چون قضا آيد چشمها بسته شود	550
جذب و كشش روحى	551
قانون فقهى ( شهادت متهم جايز نيست )	553
قصه آدم عليه السلام و بستن قضا نظر او را از مراعات صريح نهى و ترك نهى و تأويل	554
آيه	555
دانش حضرت آدم عليه السلام	556
تغاير صورتهاى اشياء در دو قلمرو طبيعت و ما وراى طبيعت	557
اصل قضاء	558
هر حادثه و هر موجود در جهان هستى متعين و مطابق قوانين است	562
آيا دستورات مىتواند خود پرده‌اى بر چشمان انسانى بزند ؟	563
تفسير ابيات	564
پاى واپس كشيدن خرگوش از شير چون نزديك چاه رسيد	568
قيافه ها تا حدود زيادى مىتواند درون انسانى را نشان بدهد	570
آيه	571
انقلابات و دگرگونىهاى جهان همه ازوست	572
جهان طبيعت را مىتوان با انسان مقايسه كرد	573
اصل تكاپوى اضداد يا اتحاد اضداد	574
آيا تفاعل و تكاپوى ضدين است يا اتحاد ضدين ؟	577
پرسيدن شير از سبب پاى واپس كشيدن خرگوش را	584
دريغا ، كه انسان گاهى بايستى از دست انسانها به خلوتگاه ها پناه ببرد	587
دقت كنيد گاهى خواهيد ديد شقىترين دشمن شما خودتان هستيد	588
پيوستگى شديد حركات انسانها در جامعه انسانى	589
جملات بسيار عالى جبران خليل جبران	590
يك مناجات روحانى عالى	591
تفسير ابيات	592
مژده بردن خرگوش سوى نخجيران كه شير در چاه افتاد	597
آيه	598
پس از آن كه جان آدمى از خس و خاشاك طبيعت نجات پيدا كرد رقص كنان به جهان بالا صعود مىكند	599
تفسير ابيات	600
تفسير ابيات	606
تفسير ابيات	611
آمدن رسول قيصر روم به نزد عمر به رسالت	613
مشاهدهء حقايق احتياج به ديده گان واقع بين دارد	616
عظمت انسان با زندگى درونى اوست	618
تفسير ابيات	619
يافتن رسول قيصر عمر را خفته در زير خرما بن	622
در روحهاى بزرگ پديده هاى گوناگون روانى با هم در آميخته هماهنگ مىشوند	624
عظمتى كه براى انسان از تكيه بر خدا ايجاد مىگردد	625
تفسير ابيات	626
سؤال كردن رسول قيصر روم از عمر بن الخطاب	635
روح انسانى براى چه باين خاكدان آمده است ؟	637
راز تمام خلقت در دمى است كه خداوند به موجودات دميده است	638
ترديد و شك بر دو قسم است	640
يك نظر عالىتر به مسئله جبر و اختيار	641
اختيار عالى در مقابل جبر عالى چه معنا دارد ؟	642
علت صعود و نزول مزبور چيست ؟	643
واحدهاى سه گانه واحد در تكاپو واحد بىطرف ، واحد مسلط و ناظر	645
هر اندازه كه « خود » انسان عالىتر بوده باشد نظارت و تسلط « خود » در كارهاى وسيعتر و عميقتر خواهد بود	648
تفسير ابيات	652
يك استدلال علمى ديگر به جبر و بررسى در بارهء آن	659
احاطه علم خداوندى	662
دو نسبت كار ( الهى و انسانى )	663
چرا آدم عليه السلام تخلف از فرمان الهى را به خود و شيطان به خدا نسبت داد ؟	664
تفسير ابيات	665
اين جبرى كه تو با استدلال به آن چسبيده‌اى حقيقتى ندارد	670
تفسير ابيات	674
سؤال كردن رسول از عمر از سبب ابتلاى ارواح به آب و گل اجساد	675
بحث ديگر در بارهء حكمت و فلسفهء تعلق ارواح به اجسام	676
تفسير ابيات	677
تأثير انسان در انسان	682
تفسير ابيات	683
قصهء آن بازرگان كه به هندوستان به تجارت مىرفت و پيغام دادن طوطى محبوس به طوطيان هندوستان	686
آيا هميشه عدالت اقتضا مىكند كه بدىها با بدىها مقابله شود ؟	687
چگونه مىتوان احساس كرد با اين كه ما در زندان بدن محبوسيم مستغرق لطف خداوندى هستيم ؟	689
تفسير ابيات	695
ديدن خواجه طوطيان را در دشت و پيغام رسانيدن	698
تفسير ابيات	706
تفسير قول شيخ فريد الدين عطار قدس سره	709
بدون ارزيابى دقيق در بارهء خويشتن وارد شدن در نوسانات زندگى با موفقيت همراه نخواهد بود	710
تفسير ابيات	711
تعظيم كردن ساحران موسى عليه السلام را كه اول تو عصا بيانداز	714
آيه	715
انسان بايستى مدت فراوانى حالت پذيرش را در خود تقويت نمايد	717
اصل كلى سنخيت سبب و نتيجه	718
تأثير غذاهايى كه در درون ما به نيروهاى تفكر و وجدان منعكس مىشود	719
تفسير ابيات	720
باز گفتن بازرگان با طوطى آن چه در هندوستان ديده	725
تفسير ابيات	729
شنيدن آن طوطى حركت آن طوطى را و مردن و نوحه كردن خواجه	734
آيه	737
كسى كه ارزان بخرد ارزان هم مىفروشد	738
پريدن مرغ روح عالى از قفس تن به عنايت خداوندى	741
عكس ناقصى از روح خود را در ديگران مىبينى و شادىها و آلام آن عكس را شادىها و آلام خويش گمان مىكنى	742
ما در قافيه زاى و سخن پردازى مىانديشيم معشوق ما به انديشيدن در ديدار و وصالش تحريك مىكند	745
داستان آن دم كه با پيامبر در ميان نهاده نشد	746
بياييد بندهء بنده خود نشويد	750
در بيان تفسير قول سنايى روح الله تعالى روحه	759
روايت	761
اگر رابطهء خدا با موجودات مانند رابطهء روح با بدن است آيا مانند روح و بدن انسانى از يكديگر تأثير متقابل دارند ؟	763
آيا طريقت با شريعت ناسازگار است ؟	765
رنج و اندوه گاهى از هر شادى با عظمتتر است	775
آستان و صدر و بالا و پايين و كوچك و بزرگ در عالم معنى مطرح نيست	776
اگر اين تكثرات بر داشته شود وحدت عالىترى نمودار مىگردد	777
در باغ عشق غير از غم و شادى ميوه هاى ديگرى به طور بىنهايت وجود دارد	778
گاهى عشق به مرحله‌اى از كمال مىرسد كه به ما فوق غم و شادى قدم مىگذارد	779
بياييد هر چند كه جهان و كالبد جسمانى را كهنه مىبينيد جان تازه در آن دريابيد	780
لحظه‌اى چند شرح گل را كنار بگذاريد و به شرح بلبل بپردازيد	781
تفسير ابيات	783
انسانى كه دچار حيرت زدگىاست و مقصود خود را مىخواهد در حالات گوناگونى غوطه مىخورد	792
تفسير ابيات	793
بيرون انداختن مرد تاجر طوطى را از قفس و پريدن او	794
بدان جهت كه جوامع انسانى هنوز قدم به مدينهء فاضله نگذاشته‌اند لذا مزاياى وجودى انسان اغلب باعث تيره بختى او مىگردد	795
تفسير ابيات	799
در بيان مضرت تعظيم خلق و انگشت نما شدن	800
كالبد انسانى همچون قفسى است كه دائماً در فريب عوامل درونى و برونى به سر مىبرد	801
ظواهر فريباى دنيا چند صباحى براى ما مىدرخشد و نفس ما از آنها برخوردار مىگردد ولى تلخىهاى آنها در پايان كار آشكار مىگردد	803
تفسير ابيات	804
در بيان تفسير حديث ما شاء الله كان و ما لم يشأ لم يكن	809
نقص معلومات بشرى بىداد مىكند اما همين معلومات ناقص با توجه به انتساب به علم خداوندى آرامش بخش و مثمر خواهد بود	810
هيچ موجود و رويدادى نمىتواند از حيطهء سلطهء خداوندى بيرون رود	812
همواره در روح انسانى بهارى است و خزانى	815
گاهى در روان انسانى پديده هاى بىارزش عالىترين نمودها را مخفى مىدارد	817
تفسير ابيات	818
براى اين كه در راه تكامل بتوانيد گام برداريد در مقابل رهروان و تكامل يافتگان اظهار فضل نكنيد بلكه حالت پذيرش از خود نشان بدهيد	823
تفسير ابيات	824

نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 825

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست