إسم الكتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى ( عدد الصفحات : 848)

< شعر > ( ( 1757 ) ) غرق عشقىام كه غرق است اندرين عشقهاى اولين و آخرين ( ( 1758 ) ) مجملش گفتم نكردم من بيان ور نه هم لبها بسوزد هم دهان ( ( 1759 ) ) من چو لب گويم لب دريا بود من چو لا گويم مراد الا بود ( ( 1760 ) ) من ز شيرينى نشستم رو ترش من ز بسيارى گفتارم خمش ( ( 1761 ) ) تا كه شيرينى ما از دو جهان در حجاب رو ترش باشد نهان ( ( 1762 ) ) تا كه در هر گوش نايد اين سخن يك همىگويم ز صد سرّ لدن < / شعر > آيه « لا اقسم بهذا البلد و أنت حل بهذا البلد و والد و ما ولد لقد خلقنا الانسان فى كبد ( 1 ) » ( سوگند نمىخورم به اين شهر مكه ، تو شايسته اين شهرى و سوگند نمىخورم به آدم و فرزندانش ما انسان را در كوشش و تقلا آفريديم ) .
جلال الدين مىخواهد از آيهء « لقد خلقنا الانسان فى كبد » گرفتارى و شدت رنج نادان را استفاده كند ، ولى آيه چنان كه صريح است در باره تمام انسانها است ، نه تنها در بارهء نادانها . و به نظر مىرسد اين آيه مانند آيهء .
« يا ايها الانسان انك كادح الى ربك كد حا فملاقيه » معناى بسيار عالى را مطرح كرده است مىگويد : انسان با نظر به ساختمان جسمانى و احتياجات او به مواد طبيعى و لزوم تحصيل آنها با دشوارى ، مجبور است كه دائماً در حركت و كوشش و فعاليت بوده باشد .
و انسانى كه در اين دنيا به آسايش و تن پرورى زندگى كرده و به ديگران كل شود ، او در حقيقت انسان نيست ، زيرا مخالف خواستهء خداوند و ساختمان وجودى خويش خيال كرده است .
و اما آيهء دوم .
« يا ايها الانسان انك كادح الى ربك كدحا فملاقيه »

( 1 ) سورهء البلد ، آيات 1 تا 4 . .

737