در بيان آن كه كشتن مرد زرگر به اشارهء الهى بود نه به خيال باطل < شعر > ( ( 222 ) ) كشتن آن مرد با دست حكيم نى پى اميد بود و نى ز بيم ( ( 223 ) ) او نكشتش از براى طبع شاه تا نيامد امر و الهام از اله ( 1 ) ( ( 224 ) ) آن پسر را كش خضر ببريد حلق ( 2 ) سرّ آن را درنيابد عام خلق ( ( 225 ) ) آن كه از حق يابد او وحى و خطاب هر چه فرمايد بود عين صواب ( 3 ) < / شعر >

( 1 ) الهام توجه انسان بدون مقدمات منطقى به يك واقعيت الهام در مقابل حدس است ، زيرا حدس نيز انتقال به يك مجهول و حل آن است بدون مقدمات ظاهرى معمولى ، ولى پس از انكشاف واقع ، طبيعى بودن خود را آشكار مىسازد . . ( 2 ) خضر كه جلال الدين بارها نام او را در مثنوى برده است به نظر گروهى از دانشمندان اسلامى از پيامبران است ولى به نظر بعضى ديگر از اولياء الله است . ثبت صحيح اين كلمه با سكون ضاد است ولى جلال الدين براى تنظيم شعر در موارد زيادى با كسر به كار برده است . . ( 3 ) وحى عبارت است از انعكاس كلام خداوندى يا ساير خواسته هاى او در قلب پيامبران و در بارهء امكان و كيفيت آن مباحث زيادى وجود دارد كه ما در آينده به طور اختصار بررسى خواهيم كرد . و يك معناى عمومىتر دارد كه به انعكاس خواستهء خداوند در درون جاندار اطلاق مىگردد ، و به اين معناست كه خداوند مىفرمايد : « و او حينا الى النحل ان اتخذى من الجبال بيوتا » النحل آيهء 68 ( به زنبور عسل وحى كرديم كه در كوه ها براى خود خانه ها بساز ) . . و معناى لغوى آن كه از هر دو معناى گذشته عمومىتر است عبارت است از تلقين و رسانيدن مطلبى مخصوص به موجود ديگر ، و به همين معناى لغوى است كه خداوند مىفرمايد : « ان الشياطين ليوحون الى اوليائهم ليجادلوكم » . الانعام آيهء 121 ( شيطان به دوستان خود وحى مىرساند كه با شما به جدال بپردازند . ) .

132