نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 130
( هر كس فردى را بدون عنوان قصاص ، و بدون اين كه فسادى در روى زمين بر پا كند ، بكشد . مانند اين است كه تمام افراد انسانى را كشته است ، و هر كس نفسى را احيا نمايد ، مانند اين است كه تمام انسانها را احياء كرده است ) . چگونه امكان پذير است كه كسى نهال خدايى را بر كند و تمام انسانها را بكشد و هيچ گونه نتيجه عمل خود را نبيند ؟ اين است كه مىگويد : خون چون من كس چنين كى ضايع است ؟ < شعر > ( ( 221 ) ) تو مگو ما را بدان شه بار نيست با كريمان كارها دشوار نيست < / شعر > يك بحث اخلاقى - الهى اين يك مثلى است كه در ميان مردم معمولى مىگويند : اگر طرف شما انسان كريمى است ، نگران مباش . يعنى انسان كريم عفو و اغماض بيشتر از آن چه كه مردمان معمولى دارند ، دارا مىباشد . زيرا انسان كريم مىتواند اغراض شخصى خود را كه مردم معمولى روى آنها محاسبه زندگى مىنمايند ، كنار بگذارد ، با اين وصف آن خداوندى كه براى او كوچكترين غرض و احتياجى وجود ندارد ، او براى به تكامل رسانيدن انسانها دستگاه با عظمت هستى را به راه انداخته است ، چگونه بدون علت با تمايلات ما مبارزه خواهد كرد ؟ آن خدايى كه عليت علتها و شرطيت شرايط همگى بسته به فياضيت اوست ، و هر لحظه از فيض آن وجود متعال ريزش مىكنند ، مىتواند بدون اين كه كمترين محال منطقى در هستى ايجاد شود ، سيستم را به مراد ما انسانها بنماياند ، يا واقعا سيستم را طورى منعطف بسازد كه ما بتوانيم براى خواستهء خود بهره بردارى كنيم . البته ممكن است اين مطلب براى گروهى قابل هضم نبوده باشد ، ولى با نظر به قيوميت
130
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 130