إسم الكتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى ( عدد الصفحات : 848)

آتش افروختن پادشاه و بت را در پهلوى آتش نهادن كه هر كه باين بت سجود كند از آتش برهد < شعر > ( ( 769 ) ) آن جحود سگ ببين چه راى كرد پهلوى آتش بتى بر پاى كرد ( ( 770 ) ) كان كه اين بت را سجود آرد برست ور نيارد در دل آتش نشست ( ( 771 ) ) چون سزاى اين بت نفس او نداد از بت نفسش بت ديگر بزاد ( ( 772 ) ) مادر بتها بت نفس شماست ز انكه آن بت مار و اين بت اژدهاست ( ( 773 ) ) آهن و سنگ است نفس و بت شرار آن شرار از آب مىگيرد قرار ( ( 774 ) ) سنگ و آهن ز اب كى ساكن شود ؟
آدمى با اين دو كى ايمن بود ؟
سنگ و آهن در درون دارند نار آب را بر نارشان نبود گذار ز اب چون نار برون كشته شود در درون سنگ و آهن كى رود ؟
آهن و سنگ است اصل نار و دود فرع هر دو كفر و ترسا و جحود ( ( 775 ) ) بت سياه آب است در كوزه نهان نفس مر آب سيه را چشمه دان ( ( 776 ) ) آن بت منحوت چون سيل سياه ( 1 ) نفس شومت چشمهء آن اى مُصرّ ( 2 ) ( ( 777 ) ) صد سبو را بشكند يك پاره سنگ و اب چشمه مىزهاند بىدرنگ ( 3 ) آب خم و كوزه گر فانى شود آب چشمه تازه و باقى بود ( ( 778 ) ) بت شكستن سهل باشد نيك سهل سهل ديدن نفس را جهل است جهل ( ( 779 ) ) صورت نفس ار بجويى اى پسر قصهء دوزخ بخوان با هفت در ( ( 780 ) ) هر نفس مكرى و در هر مكر از آن غرقه صد فرعون با فرعونيان < / شعر >

( 1 ) منحوت از نحت . تراشيده شدن . ( 2 ) مصر اصرار كننده . . ( 3 ) زهيدن جوشيدن چشمه .

357