responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري    جلد : 1  صفحه : 665


است كه در فوق عنوان نموديم . مىگويد : اگر كار آدم عليه السلام و شيطان هر دو با مشيت و قضاى الهى صادر شده است ، اين تفاوت ميان آدم و شيطان چه بوده است كه يكى ( آدم ) گريه ها مىكند و اظهار ندامت مىنمايد ، و كار را به خود نسبت داده مىگويد ربنا اننا ظلمنا انفسنا .
ولى شيطان با تمام صراحت مىگويد رب بما اغويتنى ؟ پاسخى كه جلال الدين به اين سؤال مىگويد اين است كه : شيطان نسبت كار را به خود ناديده گرفت و همهء كار صادر شده را به خدا نسبت داد ، در صورتى كه آدم عليه السلام كار را به خود نسبت داده گفت : « خداوندا ما به خود ظلم كرديم » .
پاسخ دوم جلال الدين اين است كه آدم در نسبت دادن تخلف از فرمان الهى اظهار ادب نمود ، ولى شيطان به خدا نسبت داده ادب را مراعات نكرد .
اين پاسخ هم بايستى مورد دقت بيشترى قرار بگيرد ، زيرا اگر قضا و حكم الهى باعث تخلف بوده است ، و كار صادر كاملًا به خدا منسوب بود ، آدم عليه السلام چگونه مىتوانست خلاف مشيت خداوند مرتكب شده بگويد : « اين كار را من كردم » ؟ خلاصه همان دو نسبت را كه جلال الدين در ابيات مثنوى بارها متذكر شده است معقولترين تفسير به كارهاى انسانى است ، و بايستى تمام مسائل مربوط به داستان آدم و شيطان و ساير فرزندان آدم را با همان دو نسبت توضيح داد .
تفسير ابيات كارهاى اختيارى كه از ما سر مىزند دو نسبت كار را ملاحظه كن يعنى كار دو جنبه دارد : يا در هر كار اختيارى انسان دو كار انجام مىگيرد : يكى - از خدا ، و ديگرى از انسان ، اگر كار انسانى حقيقت نداشت اين مسئوليت ( كه چرا چنين كردى ) ؟ متوجه انسان نمىگشت .
آن چه كه در جهان هستى ايجاد مىگردد ، و كارهاى اختيارى ما هم يكى از آنهاست به وجود آورندهء آنها آفرينش خدايى است ، كارى كه در

665

نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري    جلد : 1  صفحه : 665
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست