نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 50
چنان كه ملاحظه شد در مسئله فوق تمام فعاليتهاى روانى با مسئلهء عشق مشترك مىباشند . مسئله سوم خصوصيتى كه عشق در ميان ساير پديده هاى روانى دارد عشق در يك مسئله امتياز مخصوصى دارد كه ساير نمودهاى روانى فاقد آن هستند . براى روشن شدن مطلب مقدمهاى را متذكر مىشويم و آن اين كه براى شناسايى اشياء دو راه وجود دارد و اگر ما بخواهيم اشياء را بشناسيم بايد يكى از آن دو راه را و يا هر دو را بپيماييم . 1 - شناسايى مستقيم فقط . 2 - شناسايى مستقيم به اضافهء شناسايى حقيقت ديگرى كه ضد يا به طور عمومى مفهوم مقابل آن است . بدون شك شناسايى قسم دوم كاملتر و همه جانبه تر خواهد بود . زيرا وقتى كه ما مىخواهيم به طور مستقيم فقط همان موضوع را براى شناسايى مطرح كنيم در حقيقت ارتباط آن را از ساير پديده ها گسيختهايم ، در آن موقع نه مشتركات آن موضوع را با ساير موجودات خواهيم فهميد ، و نه امتيازات آن را . در نتيجه هرگز ما به تمام جهات آن موضوع آشنا نخواهيم گشت . در صورتى كه اگر موضوع را با پديده هاى مخالف و يا به طور عمومى با مفهوم مقابل آن مورد بررسى قرار دهيم ، آن موضوع تمام قيافه هاى خود را به ما نشان خواهد داد . [1]
[1] اين مطلب ناشى از اصل معروف : تعرف الاشياء باضدادها ( اشياء با اضداد خود شناخته مىشوند ) است البته بايستى اضداد را يك مفهوم عمومىتر بگيريم ( غير خود ) زيرا روابط ديگر كه ميان اشياء وجود دارد از قبيل تشابه ، عليت ، تلازم . . . به نوبت خود مىتوانند در شناسايى اشياء كاملًا مؤثر بوده باشند ، مخصوصاً در رابطهء عليت كه شناسايى كامل موجب شناسايى معلولش مىباشد . .
50
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 50