نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 8
تماشاى منظرهء زيباست براى او قابل فهم مىباشد ، و يا تنها ناظر آثار و خواص آن پديدهء روانى مىباشد ، مانند سرخى رو در موقع شرم يا جولانهاى گوناگون چشم در ساير موارد فعاليتهاى روانى . < شعر > ( ( 4 ) ) هر كسى كو دور ماند از اصل خويش باز جويد روزگار وصل خويش < / شعر > هر چيز به اصل خود باز مىگردد گروهى اين مطلب را به عنوان يك اصل واقعى پذيرفتهاند كه هر چيز به اصل خود باز مىگردد ، و مثالهايى را براى روشن ساختن اين اصل آوردهاند از قبيل : دانهء گندم را در زير خاك مىكاريم ، سپس با تغذيه از مواد مناسب و استفاده از آب و نور خورشيد شروع به حركت مىكند ، دانه هاى كاشته شده پس از سپرى كردن مراحل ساقه و سنبل باز به گندم مىرسد . دائره هنگامى تكميل مىگردد كه خط دائره پس از تكميل دو قوس صعودى و نزولى به همان نقطه كه شروع شده بود برسد ، و همچنين است تمام گياهان و جانواران . روى اين اصل از آن جهت كه انسان از جهان ما وراى طبيعت شروع به حركت نموده و به اين جهان وارد شده است ، پس از تكميل دوران رشد خويش باز به همان جايگاه اصلى خويش ( ما وراى طبيعت ) باز خواهد گشت . اين حالت رجوع به اصل را گروه ديگر با اصطلاح معروف قوس نزولى و قوس صعودى نيز تعبير نمودهاند . مثالهايى را كه در بارهء رجوع هر چيز به اصل خود گفتهاند ، اگر چه از ديدگاه معمولى مىتوان صحيح تلقى كرد ، ولى از نظر علمى و فلسفى احتياج به دقت بيشترى دارد ، زيرا بنا به آن چه كه علم و فلسفه بيان مىكند هيچ پديدهاى در جهان طبيعت در حال ثبوت نيست ، و هيچ حقيقتى قابل تكرار نمىباشد . رجوع به اصل مستلزم اين است كه
8
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 8