* ( وَالْفَتْحُ 110 : 1 ) * ، ولى تركيب حمد الله چندان اصيل به نظر نمىرسيد و ممكن است نساخ كلمه الله را اضافه كرده باشند و الله اعلم .
تأليفات حمد الله مستوفى مستوفى غير از تاريخ گزيده كه اولين اثر اوست ، دو تأليف ديگر نيز از خود بر جاى گذاشته است كه مجملا بدانها اشاره مىرود :
ظفرنامه دومين تأليف مستوفى است در تاريخ از زمان پيغمبر اسلام تا دورهء تاليف كتاب يعنى اواخر سلطنت سلطان ابو سعيد خان بهادر . در ابتداى تاريخ گزيده ، مستوفى بدين تأليف منظوم خود اشاره مىكند . ولى در آن هنگام بيش از 50 هزار بيت نگفته بود و چند سال بعد 25 هزار بيت ديگر بدان افزوده است و ميتوان گفت كه اين تاريخ وى ذيل شاهنامهء فردوسى است .
مستوفى بيست و پنج هزار بيت ازين اشعار را تخصيص بتاريخ عرب داده و بيست هزار بيت ديگر را بتاريخ سلاطين ايران و بقيه يعنى سى هزار بيت را بتاريخ مغول .
چنان كه از مطاوى ظفرنامه بر مىآيد 15 سال نظم اين كتاب نسبة مفصل و بسيار پر ارزش طول كشيده و چون اشاراتى بچهل ساله بودن خود در آغاز نظم كتاب نموده به نظر مىآيد كه تولد او در حدود 680 هجرى روى داده باشد . [1] اين كتاب بسيار ارزنده است . زيرا گذشته از آنكه در قسمت سوم آن يعنى تاريخ مغول مطالب بسيار سودمندى آمده ، به علت وجود وزن و قافيه از لحاظ ضبط و تلفظ اسامى تاريخى مغولى بىنهايت مفيد است . متأسفانه ازين كتاب بيش از يك نسخه وجود ندارد و آن نسخه كه در موزهء بريطانيا بشمارهء 2833 - Or ضبط شده در 770 ورق ، در سال 807 هجرى استنساخ گرديده است .
اينك چند بيتى از آن كتاب دربارهء فتح قزوين بنقل از تاريخ ادبى مرحوم

[1] - از سعدى تا جامى ص 118 و تاريخ مغول مرحوم اقبال ص 522 .

مقدمة 12