[ مقدمه ] بسمه تعالى دورهء حكومت ايلخانان مغول در ايران يعنى سالهاى بين 656 ( فتح بغداد و استقرار هولاكو در ايران ) تا 736 ( مرگ ابو سعيد بهادر آخرين ايلخان مغول ) [1] از لحاظ ادبى و فرهنگى يكى از دوره هاى روشن حيات عقلى ايران است . درست است كه در نتيجهء حملهء خونين مغول و انهدام آثار تمدنى و فرهنگى ، سطح علم و معرفت در ايران تنزل كرد و تأليفات اغلب نويسندگان ايرانى دورهء مغول و بعد از آن از لحاظ ارزش هرگز بپاى آثار قبل از مغول نمىرسد و با آنكه معاصرين آن بليهء عظمى خود معتقد بودند كه هنر اكنون همه در خاك طلب بايد كرد * زانكه اندر دل خاكند همه باهنران [2] ولى مشعل نبوغ خلاقهء ايرانى ، حتى در برابر آن طوفان هولناك خاموش نشد و پس از يك چند كه گوئى نياكان مصيبتزدهء ما در برابر شدت حادثه دچار بهتزدگى شده بودند بار ديگر در رشته هاى مختلف شعر و ادب و تفسير و رياضيات استعداد خود را