إسم الكتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى ( عدد الصفحات : 655)

انسانى وناشايست بودن پستى بر او وچشيدن طعم عظمت وپستى ، حيات خود وديگران را در متن تكاپوى دو ضد مزبور ( عظمت وپستى ) در مىيابند .
وچون عظمت را مىخواهند وپستى را ضد آن مىدانند ، با مبارزه در راه تحصيل عظمت ومنفى ساختن پستى ، روح آنان از صيقلى وكمال والايى برخوردار مىشود ، اين صيقلى وكمال كه پايانى ندارد ، بر خود انسان مطرح مىشود ، نه از آن جهت كه به خويشتن ببالد ، بلكه از آن جهت كه نقاط مسير او روشنتر وحقارت هر چه كه جز روح است براى او قابل مشاهده مىشود ، درك عظمت ومزيت وحياتى بودن آن براى نوع انسان ، كه بىنهايت يا طعم وبوى بىنهايت دارد ، با ناچيز بودن وسيلهء درك عظمت كه رويهء طبيعى مغز وقلب است ، به همان نتيجه منجر مىشود كه جلال الدين در بيت مورد تحليل مىگويد :
< شعر > ( ( 1886 ) ) اين قدر هم گر نگويم اى سند شيشهء دل از ضعيفى بشكند < / شعر > هم چنين است درك سقوط انسان در پستىها ، درك اين سقوط بقدرى تلخ ودردناك است كه درك كننده را به انفجار روحى وادار ومجبورش مىكند كه حد اقل مقدارى از آن را براى تقليل فشار وارد بر مغز وعقل كه بىچاره اش مىسازد ، باز گو كند .
< شعر > ( ( 1888 ) ) من سر هر ماه سه روز اى صنم بىگمان بايد كه ديوانه شوم ( ( 1889 ) ) بين كه امروز اول سه روزه است روز پيروزى است نى پيروزه است < / شعر > ديوانگى سه روزه در سر هر ماه يعنى چه ؟
آن چه كه از ما قبل وما بعد دو بيت فوق بر مىآيد ، اين است كه مقصود از جنون سه روزه در سر هر ماه همان انقلاب روانى است كه معلول درك حقايق وعظمتها ، مخصوصاً دريافت عظمت الهى است .

567