نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 11 صفحه : 503
تفسير ابيات هنگامى كه خداوند آفريننده ى مطلق خواست بشر را براى آزمايش در خير وشر به وجود بياورد ، جبرئيل راست گو وراست كردار را دستور داد كه برو مشتى از خاك زمين به گروگان بردار . جبرئيل براى انجام دستور خداوندى ميان بست وبر زمين فرود آمده دست به سوى خاك برد ، اما خاك خود را كنار كشيد وزبان به لابه وتضرع باز كرده به جبرئيل گفت : تو را به حرمت خداوند يكتا جانم را ببخش واز سرم دست بر دار ومرا در كشا كش تكليف ومخاطرات غوطه ور مساز ، براى خدا بر گرد ومرا با خود مبر . جبرئيلا ، تو را به آن لطفى كه خدا با آن لطف تو را برگزيده است وعلم لوح محفوظ را بر تو آشكار ساخته تا توانستهاى آموزگار فرشتگان شوى وبا خدا سخن بگويى وسفير پيامبران شوى ، وبه وسيلهء همان لطف كه وجود تو را حيات جان وحيى نه بدن مادى نموده است تو همان جبرئيلى كه خداوند تو را بر اسرافيل برترى داده است كه وجودش حيات بدن مادى بوده نه جان روحانى ( با صور اسرافيلى حيات در مردگان دميده خواهد شد ) بانگ صور اسرافيل تنها زنده گشتن مرده ها است ولى نفخ تو روياننده ى دل بىنظير است . بدان جهت كه مغز جان تن زندگى آن دل است كه از تو مىرويد پس عطاى تو از عطاى اسرافيل بالاتر مىباشد . تو از ميكائيل كه تنها متكفل روزى دادن به بدنهاست بالاترى ، زيرا روزى دلهاى نورانى به دست تست . جبرئيلا اگر ميكائيل چيزى به آدم بدهد با كيل ووزن معين مىدهد ، در صورتى كه روزى روحانى تو به هيچ پيمانهاى نگنجد . جبرئيلا تو از عزراييل پر از قهر وپيك اجل بالاترى ، زيرا رحمت خداوندى كه تو وسيلهء آنى بر غضبش سبقت دارد . تو بهترين اين چهار فرشتهء با عظمتى كه حامل عرش الهى هستند ، حتى در روز رستاخيز كه هشت فرشته عرش الهى را حمل خواهد كرد ، برتر از همهء آنان اى جبرئيل عزيز تويى .
503
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 11 صفحه : 503