إِذاً كَرَّةٌ خاسِرَةٌ . فَإِنَّما هِيَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ . فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ 79 : 10 - 14 . » [1] ( مشركين قريش وساير منكرين رستاخيز مىگويند : آيا ما به همان حالت اولى بر خواهيم گشت ، پس از آن كه استخوانهاى پوسيده شده‌ايم . آنان گفتند : پس اين يك برگشت خسارت آميز است . جز اين نيست كه نفخ صور يك صداى مهيبى است ، ناگهان براى آنان بيدارى از خواب مرگ پيش مىآيد . ) تفسير ابيات گفتيم كه قبلهء جانهاى آدميان پوشيده شده است تا هر كسى روى به جانبى بكوشد وتلاش كند مانند گروهى كه قبله را نمىبينند ودر جستجوى آن بهر سو تكاپو مىكنند تا آن گاه كه بامداد فرا رسد وكعبه روى نمايد ، معلوم شود كه چه كسى راه را گم كرده است ، يا مانند غواصان اعماق دريا كه به اميد دست يافتن به گوهرها ودرهاى گران بها هر چه كه به دستشان مىرسد در انبان خود مىچينند تا آن گاه كه از اعماق دريا بيرون آيند وآشكار شود چه كسى در ومرواريد به دست آورده است وچه كسى جز سنگ ريزه نصيبى از دريا نبرده است . بدينسان خداوند شما را تا روز رستاخيز در آزمايشها غوطه ور خواهد ساخت .
آرى چنين است سنت ديرين روزگاران كه هر كسى را چونان پروانه دل باخته در پيرامون شمعى بال وپر زنان به تكاپو انداخته است . بدين ترتيب هر كسى گرد شمع خود طواف مىكند وخود را به شعله هاى آتشش مىسپارد .
به اميد آن كه آن آتش در سرنوشت وى مانند آتشى باشد كه موسى ديد واز مهيب آن درخت سر سبز وتازه شد . فضل وبرترى آن آتشى كه معشوق هر كسى قرار گرفته است مورد تمنا واشتياق همگان است . اما هر كسى با گمان خود موضوعى را همان آتش با فضيلت مىپندارد . تا آن گاه كه بامداد ابديت از افق هستى سر بر آورد وبر هر شخصى آشكار سازد كه شمعى كه مورد طوافش بود چه بوده

[1] سوره النازعات ، آيهء 10 تا 14 . .

188