زيبايى وعظمتها از آغاز همان سالهاى مناسب بدرك موضوعات فوق مختلف انجام مىگيرد . يكى از شواهد قابل توجه براى اثبات اختلاف اساسى تعريفات بسيار گوناگون ومتعددى است كه در بارهء دريافتهاى روانى است .
مثلًا اگر كسى بخواهد تعريفاتى را كه در بارهء فلسفه گفته شده است ، جمع آورى كند ، نه تنها ممكن است مجلداتى در اين باره بنويسد ، بلكه به قول برتراند راسل دو فيلسوف نمىتوان پيدا كرد كه به يك تعريف در بارهء فلسفه اتحاد نظر داشته باشند .
روان شناس معروف لوب چهل وهشت تعريف تنها از گذشتگان در بارهء دين به دست آورده است . [1] هم چنين تعريف احساس وعاطفه واراده وغيره . اگر ما عامل شخصى انسانها را در اسباب بروز اختلاف در شناخت پديده هاى روانى به حساب بياوريم ، بدون ترديد به موفقيت بزرگى در فهم علت اختلاف نظر در تعريف پديده هاى روانى نائل مىگرديم .
ما نبايد فريب اتفاق نظرهاى دانشمندان را در بعضى از تعريفات پديده هاى روانى بخوريم . زيرا آنان غالبا با نمودهاى به فعليت رسيدهء روان سر وكار دارند ، نه با ريشه اساسى آنها كه براى فهميدن حقايق پشت نمود آن پديده ها احتياج به عينكهاى فلسفى داريم ، زيرا اگر اينان بخواهند ، براى تعريف لذت ناشى از تماشاى يك منظرهء زيبا اتحاد نظر داشته باشند ، اين اتحاد نظر در سايه تجريد دريافتهاى شخصى انسانها در بارهء واحدها ومجموع آن منظره مىباشد كه ممكن است هر يك در درون اشخاص مختلف تأثيرات مختلفى ايجاد نموده وبه تداعى معانىهاى گوناگون منجر شود .
البته چنانكه مقتضاى احتياط علمى است ، ما در اول مبحث هم به اين نكته اشاره كرديم وگفتيم : « چنين مىنمايد » .

[1] مقدمه‌اى بر روان شناسى مذهب ، لوب ، نقل اط : شعور دينى كودكان در آغاز بلوغ ، دكتر عبد المنعم عبد العزيز ، ص 5 . .

185