جايى او را فرا گيرد و جايى از او خالى شود و در جايى كه آمد از جايى كه بوده خبر ندارد كه چه پيش آمد كرده ، ولى خداى عظيم الشأن و سلطان جزابخش هيچ جا از او خالى نيست و هيچ جا او را فرا نگيرد و بهيچ مكانى نزديكتر از مكان ديگر نيست ، 4 - محمد بن عيسى گويد : بحضرت امام على النقى ( ع ) نوشتم : آقايم خدا مرا قربانت گرداند براى ما روايت كرده‌اند كه : خدا در موضع معينى از عرش قرار دارد و نيمه آخر هر شب بآسمان پائين فرود آيد و باز روايت كنند كه در شب عرفه پائين آيد و سپس بجاى خود برگردد ، يكى از دوستان شما در اين باره گويد : اگر خدا در موضع معينى باشد در ملاقات و مجاورت هوا قرار گيرد در صورتى كه هوا جسم رقيقى است كه بهر چيز باندازه خودش احاطه كند ، پس چگونه در اين صورت هوا بخدا احاطه كند ؟
حضرت مرقوم فرمود : اين را خدا خود ميداند و اوست كه نيكو اندازه گيرى آن كند ، بدان كه او اگر در آسمان پائين باشد همچنان در عرش است ( در يك وقت معين علمش بهر دو ناحيه مساويست ) و علم و قدرت و سلطنت و احاطه او بر همه چيز يكسانست .
شرح - در اين حديث شريف امام دهم عليه السلام سؤال محمد بن عيسى را از ظاهر فاسدش برگردانيده و با متانت كاملى بطرز صحيح و معقولش جوابداده است زيرا پائين آمدن و باندازه معينى در مجاورت هوا قرار گرفتن را كه در سؤال مربوط بذات خداوند متعال دانسته و او را جسم و صاحب مكان فرض كرده در مقام جواب حضرت بنزول رحمت و اندازه گيرى خلقت برگردانيده و پاسخ داده است يعنى سؤال از اندازه گيرى شدن خداست و جواب از اندازه گرفتن خدا ، سپس توضيح بيشترى داده كه مقصود از بودن او در عرش

171