6 - چون از امام صادق ( ع ) راجع باول و آخر سؤال شد ، فرمود : اولى است كه پيش از او اولى نبوده و آغازى او را سبقت نگرفته [ از چيزى پيش از خود پديد نيامده ] و آخريست كه آخريتش از ناحيه پايان نيست چنان كه از صفت مخلوقين فهميده مىشود ( چنان كه گوئيم جمعه آخر هفته است كه آخر بودن جمعه از ناحيه پايان هفته بودنش ميباشد ) ولى خدا قديمست ، اولست ، آخر است ، هميشه بوده و هميشه ميباشد بدون آغاز و بدون پايان پديد آمدن بر او وارد نشود و از حالى بحالى نگردد ، خالق همه چيز است .
7 - ابو هاشم گويد خدمت حضرت جواد ( ع ) بودم كه مردى از آن حضرت پرسيد و گفت بمن بگوئيد آيا اسماء و صفاتى كه در قرآن براى پروردگار هست ، آن اسماء و صفات ، خود پروردگار است حضرت فرمود : سخن تو دو معنى دارد ، اگر مقصود تو كه گوئى اينها خود او هستند اينست كه خدا متعدد و متكثر است كه خدا برتر از آنست ( كه متكثر باشد ) و اگر مقصودت اينست كه اين اسماء و صفات ازلى ( هميشگى ) ميباشند ، ازلى بودن دو معنى دارد : ( اول ) اگر بگوئى خدا هميشه بآنها علم داشته و سزاوار آنها بوده ، صحيح است ( دوم ) و اگر بگوئى تصوير آنها و الفباى آنها و حروف مفرده آنها هميشگى بوده ، پناه ميبرم بخدا كه با خدا چيز ديگرى در ازل بوده باشد ، بلكه خدا بود و مخلوقى نبود ، سپس اين اسماء و صفاترا پديد آورد تا ميان او و مخلوقش واسطه باشند و بوسيله آنها بدرگاه خدا تضرع كنند و او را پرستش نمايند و آنها ذكر او باشند ، خدا بود و ذكرى نبود و كسى كه بوسيله ذكر ياد شود همان خداى قديمست كه هميشه

157