فعاليتهاى رياضى است كه در اين ميدانها به كمك انسان مىشتابد وبه درشت بينى او خط بطلان مىكشد ، چنانكه مدت وزمان كيهانى را با درآمدن از جويبار زمان وبركنار گذاشتن حالت متوسط بينى در بارهء كشش زمان ، مطرح مىكند ومىتواند بگويد :
< شعر > تعالى الله قديمى كاو به يك دم كند آغاز وانجام دو عالم < / شعر > حواس وذهن بشرى اين سكون وثباتى را كه در سطح ظاهرى هستى مىبيند ، كار تماشاگر امين ومحض را انجام نمىدهد ، بلكه گمان مىكند كه تماشاگر امين است كه واقعيت را آنچنانكه هست به درون آدمى منتقل مىسازد .
اما نمايش دايره ساكن پنكه در حالت حركت با شتاب تند مىتواند براى او وسيلهء بيدارى خوبى باشد كه - < شعر > آن ز تيزى مستمر شكل آمده است چون شرر كش تيز جنبانى به دست < / شعر > اين درازى وامتداد ساكن نما شما را فريب ندهد ، زيرا اگر - < شعر > شاخ آتش را بجنبانى بساز در نظر آتش نمايد بس دراز < / شعر > به اضافه اين هشدار كه از شاخهء آتش متحرك سريع نصيب شما مىشود ، اين حقيقت را هم براى شما به ارمغان مىآورد كه - < شعر > اين درازى مدت از تيزى صنع مىنمايد سرعت انگيزى صنع < / شعر > روى اين محاسبهء دقيق وبا نظر به دو بيت زير - < شعر > حال امروزى به دى مانند نى همچو جو اندر روش كش بند نى فكرت هر روز را ديگر اثر شادى هر روز از نوعى ديگر < / شعر > وبا نظر به - < شعر > اين همه ذرات خاطر وافتكار پيش خورشيد حقايق آشكار < / شعر > وبا نظر به - < شعر > روز نو وشام نو باغ نو ودام نو هر نفس انديشه نو ، نو خوشى ونو عناست < / شعر > اگر به هراكليد مىگفتند : آن جمله را كه گفتى ( من دو بار بيك رودخانه

358