نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 770
وقت افضل از تأخير آن است . بلكه تعجيل در تمام واجبات را در موقع وجوب لازم مىدانند ، تقصير و تأخير و تفريط در امثال واجبات را بدون عذر جايز نمىدانند . مىگويند ، نماز در سفر بايستى قصر خوانده شود ، و هر كس كه كثير السفر بوده باشد بايستى نماز را تمام بخواند . اما افطار در سفر را جايز مىدانند ، لذا در سفر روزه مىگيرند . استطاعت براى رفتن به حج را فقط مجرد امكان مىدانند ، و زاد و راحله را شرط نمىدانند . ابن عطا مىگويد : استطاعت عبارت است از دو چيز « حال و مال » هر كس كه داراى حالى نباشد يا مالى كه او را به مكه برساند نداشته باشد حج براى او واجب نيست . در بارهء مكاسب اتفاق نظر دارند كه هر گونه پيشه و تجارت و كشاورزى و غير ذلك كه شرع اسلام آنها را جايز شمرده است مباح است ، اشتغال به مكاسب براى تعاون و ريشه كن كردن طمع و بىنياز شدن از ديگران و احسان به همسايه كاملًا مباح است ، و اما براى كسى كه بايستى به طور واجب اشخاصى را اداره كند واجب خواهد شد » . [1] از مطالبى كه كلابادى در بارهء عقايد اهل تصوف بيان مىكند ، روشن مىگردد كه : به استثناى موارد معدود تمام عقايد و احكام اسلامى را قبول و عمل مىكنند . البته هر يك از فرق تصوف مطابق همان مذهب عمل مىكند كه در ميان آن ملت نشو و نما كرده است ، لذا ملاحظه شد كه تمام بيانات كلابادى در بارهء عقايد دينى متصوفه مطابق عقايد و فقه اهل سنت « و گروه اشعريين » بوده است ، و از اين رو متصوفهاى كه در ميان شيعه نشو و نما كردهاند ، عقايد كاملًا شيعى دارند . آن موارد معدود كه گفتيم اگر دقت شود در حقيقت به جهت تفسير و تأويلى است كه در ظاهر ادله مىكنند ، مثلًا در مسئلهء استطاعت حج چنان كه ملاحظه شد گفتهاند :
[1] التعرف لمذهب اهل التصوف ، تاج الاسلام ابو بكر محمد الكلابادى ، ص 33 تا 86 به طور اجمال . .
770
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 770