و فلاسفه ى عالى قدر بهترين و عالىترين ترتيبى است كه در موضوع بحث ما انجام گرفته است . [1] 1 - اولين درجهء حركت عرفاء همان است كه اراده ناميده مىشود ، بايستى شخص براى رسيدن بمقام معرفت الهى در اولين مرحله بخواهد كه اين سير را شروع نمايد و هدف خود را تمييز بدهد .
اين اراده از يقين برهانى بر وجود حق جل و علا و امكان معرفت و دريافت نور مطلق او شروع مىشود ، و در نفس انسانى به حالت ايمان درمىآيد ، در اين درجه از نظر اصطلاحى مريد گفته مىشود .
اگر يقين برهانى بر وجود حق جل و علا حاصل نشود ، توجه به خدا جنبه تقليدى خواهد داشت ، و هنگامى كه توجه به خدا به تقليد تكيه كرد ، انسان نمىتواند اين راه طولانى و با عظمت را سپرى كند ، زيرا حقيقتى كه از روى تقليد به انسان كشف شود در معرض تغير و زوال و نابودى قرار مىگيرد .
2 - براى وصول به اين هدف احتياج به تزكيه روح را در خود احساس مىنمايد ، اين تزكيه و رياضت نفسانى سه نتيجه مهم در بر دارد :
الف - دور كردن ما سواى حق جلت عظمته از فضاى روح .
ب - تسليم ساختن نفس اماره بر نفس مطمئنه ، تا با اين وسيله بتواند تمام قواى تخيل و توهم و ساير فعاليتهاى روانى خود را در حق متمركز بسازد .
ج - ظريف ساختن درون براى آگاهى بيشتر .
3 - هنگامى كه اراده حق و تزكيه نفس به حدى رسيد كه گاه گاهى از تابش نور حق براى او لذتى دست داد به مرحله اوقات رسيده است . مىتوان گفت : پديده حال از اين مرحله به بعد آغاز مىگردد ، ولى هنوز به مرتبه عالى آن نرسيده است .

[1] اين ترتيب در اشارات - نمط نهم به عنوان مقامات عارفين از ص 378 تا آخر كتاب درج شده است . .

631