نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 189
< فهرس الموضوعات > چند تشبيه لطيف < / فهرس الموضوعات > < فهرس الموضوعات > آيا از حكمت است كه روح كه در خواب مىرود دو باره بر گردد ؟ < / فهرس الموضوعات > چند تشبيه لطيف 1 - بىاعتنايى مرد عارف را به دنيا ، و زخارف زندگى دنيوى را به خواب بودن عارف تشبيه نموده است ، چنان كه انسان در خواب رفته از رويدادهاى پيرامون خود اطلاعى ندارد ، مرد عارف نيز از پديده هاى مادى جهان بر كنار بوده ، گويى اين پديده ها به او مربوط نيستند . مرد عارف مانند قلم كه در دست نويسنده بىاختيار تابع اراده نويسنده است پيرو مشيت خداوندى است ، و هيچ گونه اراده در مقابل خدا اظهار نمىكند ، البته در مباحث جبر و اختيار اين مسئله مشروحاً بررسى خواهد شد . 2 - پيوستن مجدد روح را با بدن به آبستن شدن بدن بروح تشبيه مىكند . فرود آمدن روح را به بدن مانند اين كه صفير و دانهاى مرغى را به قفس يا دام مىاندازد تشبيه كرده است . 3 - شروع روز و انقراض شب را تشبيه مىكند به ترك جنگى كه با در دست داشتن سپر طلايى ( خورشيد ) سپاهيان شب را نابود ساخته است . 4 - باز تشبيه ديگرى - كه بر آمدن آفتاب را ، به كركس طلائى تشبيه مىكند كه در فضا پر گرفته باشد . 5 - در هنگام شب كه روح از بدن موقتا كنار مىرود ، به پا كشيدن انسان از زين اسب تشبيه نموده است . 6 - پيوستن روح به بدن را بار ديگر به زنجير و بند دراز تشبيه مىكند . < شعر > كاش چون اصحاب كهف آن روح را حفظ كردى يا كه كشتى نوح را < / شعر > آيا از حكمت است كه روح كه در خواب مىرود دو باره بر گردد ؟ اى كاش مشيت خداوندى چنين بود كه ارواح را مانند اصحاب كهف در همان حال خواب ، يعنى در پشت پرده طبيعى نگه مىداشت ، چنان كه اگر كشتى نوح رانگه مىداشت دو باره با پياده شدن در اين كرهء خاكى و ابتلاء به ماديات ، از روحانيت
189
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 189