نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 111
اين بيت هم در موقعى گفته مىشود كه مقام مقتضى اجمال گويى است ، يا شنونده تاب آن را ندارد ، يا گوينده در حال ناخود آگاهى است ، يا اين كه گوينده توانايى بيان بيشترى را ندارد . < شعر > بهتر آن باشد كه سر دلبران گفته آيد در حديث ديگران < / شعر > در مواردى گفته مىشود كه گوينده براى اخفاى مطلب انگيزهاى دارد كه از ابرازش جلوگيرى مىكند ، مثلا اگر به طور صريح در بارهء آن مطلب گفتگو كند ، ممكن است با انكار روبرو گردد ، يا باعث سوء تفاهم شود . « آرزو مىخواه ليك اندازه خواه » اين مصرع هم مانند ضرب المثل گفته مىشود و مقصود آن است كه انسان بايستى آرزوهاى خود را با ارزيابى شخصيت و موقعيت خود محاسبه نمايد . تفسير ابيات پس از آن كه بيمارى كنيز تشخيص داده شد ، معلوم گشت كه اين بيمارى غير از بيمارى جسمانى است ، بلكه مربوط به عشق است ، جلال الدين براى بار سوم رو به تفسير عشق آورده مطالبى در بارهء عشق بيان مىكند و با در نظر گرفتن يك مفهوم عمومى به « شمس » سه قسم شمس را مطرح مىكند : 1 - آفتاب طبيعى 2 - خورشيد جان 3 - شمس تبريزى . سپس با يك ارتباط ظريف ميان اين كه عشق مانند آفتاب است و براى روشنايى او چيز ديگرى مورد نياز نيست به خورشيد روح انسانى رو آورده سپس از اين موضوع به مراد خود شمس تبريزى منتقل مىشود ، و مطالبى در بارهء شمس بيان مىكند كه كاشف از عشق فوق العاده به او مىباشد .
111
نام کتاب : تفسير ونقد وتحليل مثنوى جلال الدين محمد مولوى نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 1 صفحه : 111