إسم الكتاب : شرح فصوص الحكم ( عدد الصفحات : 481)

فأثبت الحق تعالى أن التكوين للشيء نفسه .
نفس مجرور مىبايد تا تأكيد شيء باشد . يعنى حق تعالى ثابت داشت در « فيكون » كه تكوين آن شيء از آن شيء است ، زيرا كه تكوّن در قوت آن شيء به كمون بود ، و از اين جهت نسبت تكوّن به آن شيء فرمود .
لا للحق ، و الذي للحق فيه أمره خاصة .
يعنى : تكوين از نفس شيء است نه از حق ، و آن چه از حق است همين امر است به « كن » خاصه . و در قوّت آن شيء بود كه به امر « كن » مكوّن گردد نه آن كه حق او را مكون گردانيد .
و الذي للحق فيه أمره خاصة . و كذلك أخبر عن نفسه في قوله « إِنَّما قَوْلُنا لِشَيْءٍ إِذا أَرَدْناه أَنْ نَقُولَ لَه كُنْ فَيَكُونُ » فنسب التكوين لنفس الشيء عن أمر الله .
يعنى : چنانچه گفته شد كه تكوّن از شيء است حق تعالى از نفس خود خبر داده در اين آيت كه : « امر از جانب حق است و تكوّن از نفس شيء است ، فأمّا [ 166 ر ] به امر حق » .
« لام » « لنفس الشيء » بمعنى « الى » است أيّ الى نفس الشيء .
و هو الصادق في قوله . و هذا هو المعقول في نفس الأمر . كما يقول الآمر الذي يخاف فلا يعصى لعبده قم فيقول العبد امتثالا لأمر سيده . فليس للسيد في قيام هذا العبد سوى أمره له بالقيام ، و القيام من فعل العبد لا من فعل السيد .
يعنى : حق تعالى صادق است در قول خود كه شيء به امر « كن » خود متكوّن شد نه آن كه كسى ديگر او [ را ] مكوّن گردانيد . و اين كه شيء به نفس خود تكوّن يافت في نفس الأمر امر معقول است نه آنست كه از معقوليت خارج است مانند اين مثال كه كار فرماى بزرگى كه از او ترسند و نافرمانى او نتوانند كه بكنند كه بندهء خود را گويد برخيز ، و آن بنده به متابعت امر او قيام نمايد . در اين صورت برخاستن عبد آن بزرگ امر را غير از امر به برخاستن چيزى ديگر نيست و قيام فعل بنده است نه فعل آن سيّد كه امر به قيام نمود .
اگر كسى سؤال كند و گويد كه : أشياء موجوده پيش از وجود يافتن معدوم بودند ، چون تواند كه معدومات متصف به امتثال و قبول امر و انقياد گردند ، و حال آن كه اين مذكورات از أشياء موجوده حاصل مىتواند شد .
و ديگر آن كه شيئى كه وجود او مستفاد از غير باشد ، چون تواند كه به نفس خود

409