باشند به اول آسان تسليم نكنند و مضايقهاى سخت كنند و بعضى كه معجب باشند و بدانش خود مغرور و بتصلف مايل در تسليم مسامحت كنند بنا بر وثوق بعلم خود و ظن آنك بتسليم چيزى بر ايشان ظفر نتوان يافت چه خود را بر وجه تخلص از همه شبهات واقف شمرند و طلب تسليم آنچه عمده قياس بود از طايفه اول باخر اولى كه ملول باشند و مسامحت زيادت كنند و غايت جهد در منازعت به اول صرف كرده باشند و از طايفه دوم به اول اولى كه هنوز بر طبيعت مسامحت باشند چه باخر كه احساس الزام كنند در شغب و لجاج آيند و اما وصيت در اخفاء نتيجه آنست كه مقدمات بر ولاء طبيعى ايراد نكنند بل آن را بانتقال از ابعد باقرب يا بر عكس يا بايراد مقدمات غريب در حشو سخن مشوش گرداند تا بر تكرار اوسط كه مقتضى انتباه بود از هيات اقتران واقف نشوند و چون مقدمات يك قياس كه منتج مقدمه باشند حاصل كنند بانتاج آن مشغول نشود تا مجيب را ظن نيفتد كه نتيجه مطلوب را با خفا خاص مىگرداند و نيز چون نتايج قياسات متقدم مذكور شوند بالفعل ملزوم مطلوب حدش افتد و ببايد دانست كه استعمال قياس با خواص و استقراء با عوام اولى و در استقراء اگر معنى متشابه را اسمى نبود سخن مشوش شود چه سائل را انتقال بمقدمه كلى و مجيب را ايراد نقض بر آن دشوار دست دهد باشد كه غير متشابه بان سبب در استقراء داخل شود و مقتضى خطا سايل و غلط مجيب شود پس در امثال آن مواضع جهد بايد كرد تا آن معنى را رسمى اثبات كنند و اسمى بحسب آن وضع كنند و نقض استقراء باشتراك اسم نا پسنديده بود چنانك نقض آنك حيوان حساس بود بانك حيوان مرده حساس نبود مگر كه اسم بعدم اشتراك مشهور بود و اگر چه در حقيقت مشترك بود و باشد كه مجيب حكم را بعد از تسليم در حال توجيه نقض بايراد مخصصى شامل جزويات مذكور خاص گرداند چنانك چون

507