استيناس زيادت بود و به اين سبب در مخاطبات با متعلمان يا با عوام بيشتر استعمال كنند و بر جمله مقصود بالذات در اين مقدمات حد تام است و ديگر تعريفات مقصود بالعرض و با ديگر صناعات مناسبتر تواند بود چه فائده اصلى از تحديد تحصيل صورت عقلى است مطابق محدود نه تمييز تنها چنانك اهل ظاهر پندارند چه تمييز خود بضرورت تابع تصور حقيقى بود و اقتصار بر طلب تمييز مغنى نباشد از آن با آنك تمييز تام استدعاء تقدم حصول تصور متميز و متميز عنه يعنى هر چه غير او باشد از متصورات نا متناهى كند و اول دور بود و دوم محال و باشد كه چيزى بين بود بحسب بعضى عوارض و غير بين بود بحسب ذات يا بحسب ديگر عوارض مانند نفس از آن جهت كه موجب است و متصرف در بدن بين است و از آن جهت كه ماهيت او چيست و جوهر است يا عرض غير بين است پس باعتبار اول از حد مستغنى بود و باعتبار دوم به حد محتاج و هر چه مطلقا بين بود بحسب عقل يا حس اشتغال بتعريف آن بى فائده بود كه هيچ بيان در تعريف او افادت آن معرفت كه بعقل يا حس حاصل باشد نتواند كرد فضلا عن الزياده و ببايد دانست كه هيچ تعريف حدى و رسمى و مثالى بيك لفظ مفرد نتواند بود چه انتقال از معنئى مفرد بمعنئى ديگر بسبب لزوم يا وجهى ديگر صناعى نباشد و مراد بتعريفات در اين موضع تعريفات صناعى است كه تصرفات اختيارى را در آن مدخلى بود و آن بتاليف معانى باشد كه اجزاء قول باشند در اصناف تعريفات فصل سيم در ابتداء سخن در حد و بيان مناسبت و مباينت برهان و حد قومى گفته اند حد قولى باشد مشتمل بر تفصيل آن معانى كه اسم بالذات بر آن دلالت كند بر اجمال بحسب وضع واضعان و فهم مستمعان

416