ضرورت بود به همين بيان نتيجه دايم باشد و اختلاط ممكن و دايم منتج نباشد چون ممكن محتمل دايم بود مگر كه دايم در كليات مساوى ضرورى شمرند چنانك گفته ايم و بر آن تقدير اگر دايم جزوى بود هم منتج نباشد و ليكن اگر دايم سالبه بود و كلى بود به عكس و قلب با شكل اول رد توان كرد چنانك بعد از اين بيان كنيم پس بر مذهب كسانى كه حكم به انتاج اين اختلاط كنند در شكل اول بايد كه منتج باشد پس از اين دو مقدمه كه گوئيم هيچ زنگى ابيض نيست دايما و هر مردمى ابيض است بامكان لازم آيد كه هيچ زنگى مردم نباشد و اين هم دليل فساد آن مذهب است و ببايد دانست كه ميان ممكن خاص و دايم صرف مختلف در اين شكل هشت اختلاط ممكن باشد به اين تفصيل ا صغرى ممكن موجبه و كبرى دايم سالبه هر دو كلى ب عكسش ج صغرى ممكن سالبه و كبرى دايم موجبه هر دو كلى د عكسش ه صغرى ممكن موجبه جزوى و كبرى دايم سالبه كلى و صغرى ممكن سالبه جزوى و كبرى دايم موجبه كلى ز صغرى دايم موجبه جزوى و كبرى ممكن سالبه كلى ح صغرى دايم سالبه جزوى و كبرى ممكن موجبه كلى و از اين جمله چهار ضرب كه سالبه دائم در وى باشد به عكس و قلب و افتراض بر مذهب مذكور منتج بود و چهار ضرب باقى منتج نبود و اگر كلى دائم و ضرورى متساوى باشند در دلالت شش ضرب كه كلى دايم در وى افتد منتج بود ببيان مذكور و باقى منتج نبود و از اين واضحتر انتاج صغرى سالبه جزوى دائم است با كبرى موجبه كلى ممكن كه مقدماتش در اين صورت كه گوئيم كه بعض مردمان دايما ابيض نيستند و همه ناطقان بامكان ابيضند باتفاق صادق باشد و نتيجه كاذب و بر مذهب مذكور حكم بايد كرد بصدق نتيجه بافتراض چنانك آن بعض را

226