آن صورت بر صدق جمع آيند و بر كذب جمع نيايند و موجبه محصله با موجبه عدميه در پانزده صورت بر كذب جمع آيند و بر صدق جمع نيايند و نقيض هر دو هم در آن پانزده صورت بر صدق جمع آيند و بر كذب جمع نيايند و آن پانزده صورت در لوح اول آنست كه در او ذكر جاهل و معدوم نيست و در لوح دوم آنك درو ذكر دانا و معدوم نيست و سالبه معدوليه و موجبه عدميه در چهارده صورت بر كذب جمع آيند و بر صدق جمع نيايند و نقايض ايشان هم در اين چهارده صورت بر صدق جمع آيند و بر كذب جمع نيايند و آن چهارده صورت در لوح اول آنست كه در او ذكر جاهل نيست و همه دانا يا همه معدوم نيست و در لوح دوم آنك در او ذكر دانا نيست و همه جاهل يا همه معدوم نيست اين است سخن در هر لوحى بانفراد و چون اعتبار هر دو لوح كنيم با يكديگر هر چه از يك جنسند در تحصيل يا در عدول يا در عدم اگر در ايجاب يا در سلب متفق باشند متداخل باشند و الا يا متضاد يا داخلتان تحت التضاد چنانك گفته آمده است و چون اعتبار محصله يا معدوليه كنيم چنانك يكى از لوح اول بود و ديگر از لوح دوم موجبه محصله با سالبه معدوليه خواه از لوح اول و خواه از لوح دويم بر صدق جمع آيند در يك صورت كه همه دانا باشند و بر كذب در پانزده صورت كه ذكر دانا و معدوم نبود و نقايض هر دو بضد يعنى در باب صدق و كذب و موجبه محصله با موجبه معدوليه اگر محصله از لوح اول بود در شانزده صورت كه بعضى دانا يا همه معدوم بود بر كذب جمع آيند و بر صدق جمع نيايند اگر محصله از لوح دوم بود در پانزده صورت كه بعضى دانا بود بر صدق جمع آيند و در يك صورت كه همه معدوم بود بر كذب و نقايض جمله بضد و چون اعتبار محصله با عدميه كنيم اگر موجبه محصله از لوح اول بود با سالبه در يك صورت كه همه دانا بود بر صدق جمع آيند و در يك صورت كه همه جاهل بود بر كذب و با موجبه در همه

111