است كه صورى كه بدر مىرود و به تخصيص ، بسيار زياده است از آنچه باقى مىماند و شما خود بعد از اين در تتميم استدلال به حديث ابى بصير و محمد بن مسلم مىگوييد كه تخصيص عام به مرتبه كه اكثر افراد آن بدر رود جايز نيست نزد اكثر محققين ، پس چگونه در اينجا جايز باشد ؟
و اگر مراد نماز خاص معهودى باشد پس از كجا بدانيم كه مراد نماز جمعه است يا نماز ظهر روز جمعه مطلقا تا دليل شما تواند شد ، شايد مراد نماز جمعه معصوم يا نايب او باشد پس لازم نمىآيد بنابر اين مگر وجوب سعى نزد نداى آن و نزاعى نيست در آن .
وجه چهارم : اتفاق مفسرين [1] بر آنكه مراد از ذكر الله خطبه است يا نماز مسلم نيست ، و بر تقدير تسليم حجت نباشد و چگونه اتفاق جمعى از مفسرين كه اكثر ايشان سنّى و در ميان ايشان پنج شش كس معلوم النسب از اماميه زياده نباشد ، حجت باشد و اتفاق علماى اماميه تمام حجت نباشد . و هرگاه اتفاق ايشان يا حجيت آن مسلم نباشد ممكن است تفسير شود « ذكر الله » به پيغمبر صلَّى اللَّه عليه و آله بقرينه تفسير ذكر به پيغمبر صلَّى اللَّه عليه و آله و اهل ذكر به ائمه عليهم السّلام در احاديث بسيار ، [2] يا مراد پيغمبر صلَّى اللَّه عليه و آله و آله و باقى ائمه عليهم السلام باشد چنانچه در آيه شريفه * ( « وَلَذِكْرُ الله أَكْبَرُ » ) * [3] روايت شده از حضرت امام محمد باقر عليه السّلام كه ماييم ذكر الله و ماييم اكبر . [4] پس بنابر اين مراد اين خواهد بود كه هرگاه ندا كرده شود از براى نماز پس سعى كنيد بسوى پيغمبر صلَّى اللَّه عليه و آله يا ائمه عليهم السّلام يعنى از براى نماز با ايشان ، پس ظاهر نمىشود از آن مگر وجوب نماز با ايشان نه مطلقا .
وجه پنجم : [5] آنكه جمعى از مفسرين [6] كه تفسير كرده‌اند به نماز ، همه ايشان تخصيص نداده‌اند به نماز جمعه بلكه بعضى از ايشان مطلق نماز گفته‌اند ، مانند صاحب كشاف [7] و قاضى بيضاوى [8] و غير ايشان و بنابر اين ممكن است مراد به نماز مطلق نماز ظهر روز جمعه

[1] مجمع البيان ج 10 ، ص 288
[2] رجوع شود به كافى ج 1 ، ص 210 و 211
[3] عنكبوت : 45
[4] الكافى ج 2 ، ص 598 ؛ بحار الانوار ، ج 7 ، ص 321 ، و ج 82 ، ص 199
[5] بناى اين وجه نيز بر منع اين است كه امر حقيقت در خصوص وجوب باشد شايد حقيقت در مطلق طلب اعم از وجوب و ندب باشد چنان كه در وجه هفتم مذكور خواهد شد و بنابر اين ممكن است مراد به نماز مطلق نماز ظهر در روز جمعه باشد و هرگاه ندا از براى جمعه باشد سعى واجب باشد و اگر از براى ظهر باشد سعى سنت باشد . منه
[6] رجوع شود به مجمع البيان ج 10 ، ص 288
[7] تفسير الكشاف ج 4 ، ص 535
[8] تفسير البيضاوى ص 736 ( چاپ يك جلدى )

743