و جمعه و نماز دو ركعت بر گروهى كه كمتر از پنج كس باشند امام و چهار كس .
وجه استدلال به اين حديث آنست كه امام ظاهر است در امام معصوم چنان كه ظاهر مىشود از تتبع موارد استعمال آن .
و استدلال كرده است [1] نيز به آنچه روايت كرده است شيخ رحمه اللَّه در تهذيب [2] و ثقة الاسلام رحمه اللَّه در كافى [3] به سندى حسن باز به ابراهيم بن هاشم از محمد بن مسلم كه گفته : سألته [4] عن الجمعة ، فقال : أذان و إقامة يخرج الإمام بعد الأذان فيصعد المنبر فيخطب و لا يصلَّى الناس مادام الإمام على المنبر ثمّ يقعد الإمام على المنبر قدر ما يقرأ قل هو الله أحد ، ثمّ يقوم فيفتتح خطبة ، ثمّ ينزل فيصلَّى بالناس ثمّ يقرا بهم في الركعة الأولى بالجمعة و في الثانية بالمنافقين .
يعنى سؤال كردم او را از جمعه پس گفت اذان است و اقامه بيرون مىرود امام بعد از آن پس بالاى منبر مىرود پس خطبه مىخواند و نماز نمىگذارند مردم مادام كه امام بر منبر است ، پس مىنشيند امام بر منبر قدر اينكه بخواند * ( قُلْ هُوَ الله أَحَدٌ ) * ، پس بر مىخيزد پس شروع مىكند به خطبه ديگر بعد از آن فرود مىآيد و نماز مىگزارد به مردم و مىخواند از براى ايشان در ركعت اول سوره جمعه و در ركعت دويم سوره منافقين ؛ پس در اين حديث كه در بيان حقيقت جمعه و كيفيّت آن وارد شده امام معتبر شده ، و بعد از ضميمه آنكه ظاهر از آن امام معصوم عليه السّلام است ظاهر گردد مدّعى .
و از اين قبيل احاديث بسيار وارد شده و نقل آنها موجب طول كلام است .
و استدلال كرده است علامه رحمه اللَّه نيز در منتهى [5] بر اشتراط حاكم در جمعه به آنچه روايت كرده‌اند اهل سنت از پيغمبر صلَّى اللَّه عليه و آله كه فرموده : أربع إلى الولاة الفيء و الحدود و الصدقات و الجمعة يعنى چهار چيز است كه بسوى حاكمان و واليان است و به ايشان نسبت دارد غنيمت كه در جهاد بدست آيد و اقامت حدها و گرفتن صدقات يعنى زكات و خمس و نماز جمعه .
و به آنچه نقل شده باز به طريق اهل سنّت از پيغمبر صلَّى اللَّه عليه و آله كه فرموده در خطبه كه مىخوانده‌اند : من ترك الجمعة في حياتي أو بعد مماتي تا آخر حديث [6] و چون اين حديث

[1] يعنى علامه در كتاب منتهى المطلب ، ج 1 ، ص 318
[2] تهذيب ج 3 ، ص 241 .
[3] الكافى ج 3 ، ص 424 ؛ وسائل الشيعه ج 7 ، ص 343
[4] اگر چه در حديث نيست كه سؤال از كه شده اما ظاهر است كه امام محمد باقر عليه السّلام يا امام جعفر صادق عليه السّلام چه محمد بن مسلم از اكابر صحابه ايشان است و شأن او بلندتر از آن است كه از غير ايشان مسأله بپرسند منه رحمه اللَّه
[5] منتهى المطلب ، ج 1 ، ص 317 .
[6] استدلال علامه رحمه الله به اين دو حديث به اعتبار آن است كه نزاع با اهل سنّت دارد و اينها حجت بر ايشان شود و ما ذكر كرديم آنها را تا ظاهر شود ضعف استدلال اصحاب قول بوجوب عينى به حديث دويم ، و اينكه اگر آن دليل شود دليل بر نفى آن تواند شد چنان كه علامه رحمه الله كرده ، و بر تقدير دلالت آن بر وجوب عينى مطلقا معارض است به حديث اول كه باز از طريق اهل سنّت است و ظاهر است در اختصاص جمعه به حكّام و واليان . منه .

736