مىگذارد تنها پس چهار ركعت است و هر چند بگزارد به عنوان جماعت .
از اين حديث نيز معلوم مىشود كه امامى كه در نماز جمعه مىبايد هر امامى كه از براى جماعت كافى است نيست ، بدليل آنچه آخر فرمودند كه « اگر مىگزارى تنها » يعنى بى امام چهار ركعت است هر چند بعنوان جماعت باشد .
پس معلوم شد كه در جمعه امامى خاص مىبايد و آن خلاف مذهب قايلين به وجوب عينى است ، چنان كه قبل از اين مذكور شد .
و اين حديث را شيخ در تهذيب [1] نقل كرده از كلينى ، و در آنجا بعد از « فركعتان » اين عبارت واقع شده ، « و أمّا من صلَّى وحده فهي أربع ركعتان بمنزلة الظهر يعنى إذا كان إمام يخطب فإذا لم يكن إمام يخطب فهي أربع ركعات و إن صلَّوا جماعة » . يعنى و اما كسى كه بگزارد آن را تنها پس آن چهار ركعت است بمنزله ظهر . يعنى هرگاه امامى باشد كه خطبه بخواند پس آن چهار ركعت است و هر چند بگذارند بعنوان جماعت ؛ و در بعض نسخه هاى كافى [2] نيز چنين واقع شده ، و ظاهر اين است كه روايت چنين بوده و در آن نسخه ها از قلم ناسخين افتاده .
و پوشيده نماند كه ظاهر اين است كه مراد به امامى كه خطبه بخواند كسى باشد كه جايز باشد او را خطبه خواندن از براى جمعه ، يعنى اذن بخصوص داشته باشد از امام عليه السّلام نه محض همين كه خطبه تواند خواند ؛ چه هر كس امامت جمعه تواند كرد البته خطبه مىتواند خواند - خصوصا هرگاه نماز جمعه واجب عينى باشد - اگر هم به قدر اقل واجبى باشد كه حمد خدا و ثناى بر او و صلاة ( صلوات ) بر پيغمبر و آل او و اندك موعظه و يك سوره كوچكى از قرآن است ؛ چه اين همه به عمل مىآيد به گفتن : الحمد لله رب العالمين اللهم صل على محمّد و آله و اتقوا الله و خواندن سوره قل هو الله مثلا .
پس معلوم شد كه هرگاه امامى نباشد كه خطبه تواند خواند - يعنى مأذون در آن باشد - پس چهار ركعت است هر چند گزارده شود ، پس نماز جمعه بى رخصت امام واجب عينى نباشد و ممكن است قول او - يعنى هرگاه امامى باشد كه خطبه بخواند - اشاره باشد بوجوب تخييرى نماز جمعه و مراد اين باشد كه اگر امامى باشد كه خطبه بخواند و نماز جمعه كند پس دو ركعت بگزارند ، و اگر چنين نباشد خواه در اصل [3] امام نباشد يا باشد و خطبه نخواند پس چهار ركعت بگذارد .

[1] التهذيب ج 3 ، ص 19
[2] رجوع شود به الكافى ج 3 ، ص 421
[3] و ممكنست كه مراد امام جمعه از اهل سنت باشد و بنابر اين ظاهر حديث عدم جواز جمعه است مگر با ايشان يعنى در زمان عدم تسلَّط ائمّه عليهم السلام . منه اطال الله بقاؤه .

729