مىبايد ، و اين خلاف مذهب قائلين به وجوب عينى است ، چه ايشان قايلند كه در امامت جمعه چيزى زياد بر امامت جماعت شرط نيست ، بلى بعضى قايلين به وجوب تخييرى قايل شده‌اند كه در امام جمعه در زمان غيبت شرط است كه فقيه باشد و در امام جماعت در كار نيست بلكه مجرد عدالت در او كافى است . و كلام ما با قايلين به وجود عينى است و از اين حديث ردّ مذهب ايشان ظاهر شد .
اگر گويند كه شرطى كه در امام جمعه در كار است و در امام جماعت در كار نيست شايد همان قدرت بر خطبه خواندن باشد پس مراد سايل اين باشد كه كسى نيست كه خطبه تواند خواند تا اينكه جمعه بگزارند آيا به عنوان جماعت بگزارند ؟
مىگوييم هر كه امامت جماعت تواند كرد البته خطبه به قدر اقل واجبى مىتواند خواند چنان كه بعد از اين ظاهر خواهد شد . و ديگر اينكه هرگاه جمعه واجب عينى باشد پس ياد گرفتن خطبه نيز واجب خواهد بود هر چند وجوب كفايى باشد ، پس در هر دهى مثلا بر جمعى واجب خواهد بود ياد گرفتن آن تا هرگز فوت نشود جمعه از ايشان . پس هرگاه در دهى نباشد كسى كه خطبه تواند خواند پس اهل آن ده ترك واجب چنين كرده خواهند بود و امامت جماعت نيز نخواهند توانست كرد ؛ و اگر چه در دفع اين كلام به فرضهاى دور و احتمالات بعيد متمسك مىتوان شد امّا متامّل منصف مىداند كه آنها منافات با ظهور حديث در مطلب ما ندارد .
و اگر گويند كه شايد جمعه نتوان گزارد به اعتبار تقيه و سؤال از آن است . مىگوييم كه در روز جمعه اگر تقيه باشد در گزاردن جمعه چهار ركعتى خواهد بود با جماعت چنانچه حضرت اشاره به اين كرده و فرموده : اگر نترسد ، و شيخ رحمه اللَّه نيز تصريح به آن كرده ، نه در گزاردن جمعه دو ركعتى با قدرت بر گزاردن چهار ركعتى با جماعت ؛ چه جماعت در روز جمعه بى خطبه نزد اهل سنّت نمىباشد ، چنان كه شيخ رحمه اللَّه در تهذيب [1] اشاره به آن كرده با آنكه اگر مراد سايل اين مىبود مىگفت كه هرگاه قومى در دهى باشند و نتوانند جمعه گزارد نه اينكه نباشد كسى كه جمعه بگزارد با ايشان . و اين ظاهر است .
و روايت كرده است ثقة الاسلام محمد بن يعقوب كلينى رحمه اللَّه در كتاب كافى به سندى موثق از سماعه كه گفته : « سألت أبا عبد الله عليه السّلام عن الصلاة يوم الجمعه ، فقال أمّا مع الإمام فركعتان و أمّا من يصلَّى وحده في أربع ركعات و إن صلَّوا جماعة » . [2] يعنى سؤال كردم از حضرت ابى عبد الله از نماز در روز جمعه پس فرمود : كه اما با امام پس دو ركعت است ، و اما كسى كه

[1] التهذيب ج 3 ، ص 15 و 16
[2] الكافى ج 3 ، ص 421 ؛ وسائل الشيعه ج 7 ، ص 314 . روايت نقل شده مطابقت با كتاب كافى ندارد ، و لكن مطابق است با نقل كتاب وسائل الشيعه از كافى .

728