كتابها كه در زمان غيبت نوشته‌اند بى فايده مىشود .
مىگوييم كه مسائلى كه مخصوص زمان حضور است از جهاد و غير آن در كتب اصحاب ما بسيار است و خصوصيتى به اين مسأله ندارد ، و همين مسأله را جمعى كثير ايراد كرده‌اند به تفصيل ، با تصريح به اختصاص به زمان حضور . با آنكه فريضه را اعمّ از واجب تخييرى و عينى مىتوان گرفت كه شامل زمان حضور و غيبت هر دو باشد .
و ديگر گفته‌اند كه هم ابن بابويه در كتاب من لا يحضره الفقيه [1] نقل كرده بعضى احاديث را كه دلالت مىكند بر وجوب جمعه ، و شرط نكرده امام يا نايب او را پس بايد مخصوص به زمان حضور نداند ، چه او اين كتاب را نوشته از براى عمل مردم و رجوع به آن هرگاه فقيه حاضر نباشد . و ديگر چگونه كسى ذكر كند كلامى را كه دلالت كند بر وجوب با آنكه وجوب متحقّق نباشد نزد او در زمان او بلكه در زمان ديگر ؟
جواب : ابن بابويه رحمه اللَّه در من لا يحضره الفقيه در بسيارى از مسايل اكتفا كرده بذكر بعضى احاديث وارده در آن باب و ترك كرده ذكر بسيارى از شرايط و احكام آن را ، و بسيار نقل كرده احاديث متعارض و متناقض را و متعرّض و جمع و تأويل نشد ، چنان كه به تتبّع آن كتاب ظاهر مىشود . پس به مجرّد نقل او حديثى را در اين باب ظاهر نمىشود كه او عمل كرده به آن ، چه جاى اينكه هيچ شرط نداشته باشد ، با آنكه ابن بابويه در اين كتاب حديث محمد بن مسلم [2] را نيز نقل كرده ؛ و از آن ظاهر مىشود اعتبار امام يا نايب او چنان كه مذكور خواهد شد ان شاء الله .
و گفته نيز در باب نماز عيد : [3] « و وجوب عيد نيست مگر با امامى عادل » و خلافى نيست در اينكه شرايط وجوب جمعه و عيد يكى است چنان كه جمعى از علماء تصريح به آن كرده‌اند و ظاهر خواهد شد بعد از اين ان شاء الله كه ظاهر از امام عادل معصوم است پس بايد كه وجوب جمعه نيز مشروط باشد به امام معصوم نزد او .
و از كتاب هداية [4] او نيز قبل از اين نقل كرديم كه تصريح كرده به اعتبار امام .
و چگونه تجويز توان كرد كه او جمعه را وجوب عينى مىدانسته باشد و ترك مىكرده باشد با همه اعزاز و احترامى كه او نزد سلاطين داشته و عدم خوف و تقيّه از احدى ، حتّى اينكه نقل كرده‌اند كه سلطان ركن الدولة ديلمى او را در مجلس در پهلوى خود جاى مىداده و با او از روى كمال ادب گفتگو مىكرده و تصديق مىكرده به حقيّت مذهب اماميّه و صدق

[1] كتاب من لا يحضره الفقيه ج 1 ، ص 266
[2] كتاب من لا يحضره الفقيه ج 1 ، ص 267
[3] كتاب من لا يحضره الفقيه ج 1 ، ص 320 حديث 1460
[4] الهداية ( الجوامع الفقيه ، ص 52 )

720