او نشود حقيقت مذهب او معلوم نگردد .
و بر تقديرى كه او به وجوب عينى قايل شده باشد مخالفت او به اعتبار معلوميّت نسب ضرر نمىرساند به اجماع چنان كه دانستى ، خصوصا آنكه او از تلامذه شيخ است و اجماع كه شيخ دعوى كرده قبل از او منعقد شده و بعد از انعقاد اجماع مخالفت كسى چه ضرر رساند ؟ و بر تقدير منافات با اجماع با شهرت عظيم خود يقين منافات ندارد و مجرّد چنين شهرتى ما را كافى است در آن مسأله چنان كه مذكور شد .
و ديگر گفته‌اند : « كه قاضى ابو الفتح كراچكى در كتاب تهذيب المسترشدين بعد از آنكه ذكر كرده پاره‌اى از احكام جمعه را و اينكه عدد معتبر در آن پنج است گفته : « و هرگاه حاضر شود عددى كه صحيح است كه منعقد شود با آن جماعت در روز جمعه و بوده باشد امام ايشان مرضى و متمكَّن از اقامه نماز در وقت آن و ظاهر كردن خطبه بر وجه آن و بوده باشند جماعت حاضر و ايمن ؛ . . . مردان بالغ كامل العقل صحيح ، واجب است بر ايشان فريضهء جمعه و هست بر امام كه بخواند با ايشان دو خطبه و نماز بگزارد به ايشان بعد از آن دو ركعت » . تمام شد كلام او .
و اين نيز دلالت دارد بر عدم اشتراط وجوب عينى به امام يا نايب او و كافى بودن امام مرضى مطلقا » . [1] جواب : اوّلا مراد از امام مرضى مشخّص نيست كه مطلق عادل باشد بلكه ممكن است مراد امام يا نايب او باشد به قرينه شهرت اين معنى نزد اماميّه و اجماع ايشان بر آن . و ديگر آنكه قول او « واجب مىشود بر ايشان فريضه جمعه » دلالت نمىكند بر زياد از وجوب تخييرى ، و سخن ما در وجوب عينى است و بر تقديرى كه مراد وجوب عينى باشد ممكن است كه اكتفا كرده باشد در اشتراط امام يا اذن او به شهرت ميانه اماميّه و اتفاق ايشان بر آن با آنكه اين كتاب نيز در ميان نيست . و اين نقل نيز شيخ زين الدين رحمه اللَّه كرده و جمعى تابع او شده‌اند پس ممكن است در سابق و لاحق اين كلام اشاره به اشتراط مذكور شده باشد و او غافل شده باشد از آن .
و بر تقديرى كه مذهب او وجوب عينى و عدم اشتراط باشد مخالفت او ضرر نمىرساند به اجماع چنان كه مكرّر مذكور شد . و چگونه به مجرّد چنين عبارتى از قاضى كراچكى كه در هيچ مسأله متعرّض قول او نشده‌اند مگر در اين مسأله كه شيخ زين الدين رحمه اللَّه از راه اضطرار متوسّل به آن شده توان قدح نمود در اجماعى كه چندين كس از مشاهير علماى ثقات دعوى آن نموده باشند ؟

[1] رجوع شود به مدارك الاحكام ج 4 ، ص 24 و رسائل شهيد ثانى ص 80 ( الرسائل العشر )

717