إسم الكتاب : دوازده رسالهء فقهى دربارهء نماز جمعه از روزگار صفوى ( فارسي ) ( عدد الصفحات : 776)

لفظ وجوب و فرض دارد ، منافات با اين ندارد ؛ چه استعمال وجوب و فرض در وجوب تخييرى شايع است و بعدى ندارد .
و مؤيد اين است آنكه قبل از آن شرايط و آداب نماز ظهر جمعه را بعنوان چهار ركعتى به تفصيل تمام بيان كرده ، و شرط نكرده كه اين در صورتى است كه جمعه دو ركعتى ممكن نباشد .
پس ظاهر كلام اين است كه هر دو طريق ظهر و جمعه را توان گزارد ، و ممكن است قول او ، « و واجب است حضور جمعه با آنكه وصف كرديم او را از ائمّه بعنوان فرض » ، [1] اشاره باشد به وجوب جمعه با ائمّه معصومين كه در اوايل مقنعه وصف كرده .
و تأكيد به فرض بودن آن اشاره باشد به وجوب عينى در اين صورت ، و اينكه با غير ايشان وجوب چنين نيست ، بلكه تخييريست .
و بنابر اين ممكن است كه حمل شود قول او ، « و سنت است با كسى كه مخالف ايشان باشد » ، بر نماز با غير ائمه معصومين از پيشنمازان شيعه و سنّى هر دو .
و قول او ، « از روى تقيّة » ، اشاره باشد به صورتى كه با سنّى گزارده شود .
و قول او ، « و استحباب » ، اشاره باشد به صورتى كه با پيش نماز شيعه گزارده شود . پس منطبق مىشود كلام بر قول به وجوب تخييرى ، چنان كه مشهور است . [2] و بر تقديرى كه حمل شود كلمات اوّل او نيز بر وجوب عينى زياده از اين لازم نمىآيد كه شيخ مفيد رحمه اللَّه اشتراط امام يا نايب او را ترك كرده باشد بنابر شهرت و ظهور اعتبار آن نزد اماميّه .
450 و مؤيد اين است آنكه شيخ مفيد در كتاب ارشاد [3] اشاره به اشتراط مذكور كرده ، و آن را امرى مسلَّم قرار داده چه استدلال كرده بر وجوب امام معصوم كامل در هر زمان باستحاله خالى بودن مكلَّفين از سلطانى كه بوده باشد بسبب وجود او نزديكتر به صلاح و دور تر از فساد . و احتياج همه صاحبان نقصان به كسى كه تأديب كند گنه كاران را و به صلاح آورد عاصيان را و برگرداند گمراهان را و تعليم كند جهّال را و آگاه كند غافلان را و بترساند از ضلالت ، و اقامه كند حدود را و انفاذ كند احكام را و حكم كند به عدل ميانه اهل اختلاف ،

[1] و لفظ من خالفهم در آن عبارت اشعارى به اين دارد . منه أدام الله إفاداته . رجوع شود به المقنعه ص 164
[2] و بنابر نقل حديث مذكور جهت استشهاد از براى حكم ثابت است ، يا از براى اشاره به اينكه احتمال هر دو دارد ، و اگر تمام اين كلام حمل شود بر نماز با سنّيان ، چنان كه ظاهر آنست . پس نقل حديث مذكور از براى آنست ، ليكن بنابر اين استشهاد مذكور ضعيف است بلكه ظاهر حديث تحريص زراره است بگزاردن جمعه نزد خود نه با سنّيان چنان كه مذكور خواهد شد . ان شاء اللَّه . منه اطال الله بقاؤه .
[3] الارشاد ج 2 ، ص 342 ، و جلد 11 از مصنفات شيخ مفيد .

711