و نصب كند امراء و ببندد رخنه سرحدّها را و حفظ كند اموال را و حمايت كند بيضه اسلام را و جمع كند مردم را در جمعه ها و عيدها . [1] و پوشيده نيست كه اين كلام ظاهر است در اختصاص نماز جمعه و عيد به امام معصوم و معلوم و مسلَّم بودن آن ، پس اگر با غير امام معصوم حرام نداند ، البته واجب عينى نخواهد دانست ، و اگر نه ذكر آن در جمله صفاتى كه در آنها مردم احتياج به امام معصوم دارند معقول نخواهد بود .
و بر فرض آنكه مذهب او عدم اشتراط آن باشد در وجوب عينى ، مخالفت آن ضرر نمىرساند به اجماعى كه چندين كس از اكابر علماء دعوى كرده‌اند ؛ چه مخالفت معلوم النسب هر چند بسيار باشند ضرر نمىرساند به اجماع به اصطلاح اماميّه چنان كه ظاهر شد از آنچه قبل از اين ذكر كرديم و در اكثر كتب اصول اماميّة تصريح به آن شده .
و جواب آنچه گفته‌اند كه ظاهر اين است كه شيخ در تهذيب [2] موافق باشد با مفيد ، أوّلا آن است كه موافقت شيخ با مفيد ضررى به ما نمىرساند ، بعد از آنچه تقرير نموديم از كلام مفيد .
و ثانيا آنكه شيخ در تهذيب همه جا متصدّى بيان اين نشده كه چه چيز موافق است با مذهب او و چه چيز مخالف و تأويل بايد كرد ، بلكه در بسيارى از جاها اكتفا كرده به نقل احاديث بىآنكه متعرّض مذهب خود شود ؛ با آنكه احاديث كه در اين باب نقل كرده چنان مخالفتى ندارد با مذهب او ، كه البته بايد متعرّض تأويل آنها شود چنان كه ظاهر خواهد شد ان شاء الله تعالى .

[1] و شيخ فاضل محمد بن ادريس رحمه اللَّه در كتاب سرائر [ ج 1 ، ص 52 ] به تقريب اينكه ذكر كرده كه اصحاب ما بسيار است كه ذكر مىكنند حكمى را و اعتقادى ايشان نيست ، بلكه روايتى بر آن وجه وارد شده و غرض ايشان ايراد آنست بر وجه روايت ، نه از براى عمل به آن ، نقل كرده كه « مسائلى سؤال كرده از شيخ مفيد رحمه اللَّه كه چقدر مىنشيند نفساء از نماز و چند است مبلغ ايّام او ، شما در كتاب أحكام نساء [ مصنفات شيخ مفيد ج 9 ، ص 25 ، احكام النساء ] گفته‌ايد كه يازده روز است و در رساله مقنعه [ ص 57 ] هجده روز و در كتاب أعلام [ مصنفات شيخ مفيد ج 9 ، ص 18 از كتاب اعلام ] بيست و يك روز بكدام يك بايد عمل كرد ؟ پس جواب فرموده كه واجب بر نفساء اين است كه بنشيند ده روز . و من در كتب خود ذكر نكرده‌ام مگر آنچه روايت شده از نشستن او هيجده روز ، و آنچه روايت شده در نوادر از اوّل استظهار به بيست و يك روز و عمل من برده روز است به جهت قول حضرت صادق عليه السلام كه نمىباشد خون نفاس زمانش بيشتر از زمان حيض » . و از اينجا ظاهر مىشود كه به مجرد عبارت مقنعه [ ص 57 ] با اشراف [ مصنفات شيخ مفيد ج 9 ، ص 24 و 25 ] ، مذهب شيخ مفيد رحمه اللَّه معلوم نمىشود . و بر تقدير تسليم ظهور او در وجوب عينى در زمان غيبت منافى نيست با نقل اجماعى كه جمعى كثير از اعاظم علما كرده‌اند ، خصوصا از جمله ايشان شيخ طائفه باشد كه از اعاظم تلامذه او و يقين عارف به مذهب او بوده . منه اطال الله بقاؤه .
[2] التهذيب ج 3 ، ص 19

712