امامت از كتاب شفا به عبارتى شافي وافى مختصر ادا نموده است كه ترجمهء آن اين است كه بر پيغمبر واجب است كه عبادتى چند قرار دهد و مفروض سازد كه آن عبادت بدون خليفه او منعقد نشود ، و آن امور جامعه است ؛ مثل صلوات اعياد كه جمعه از آن جمله است ؛ و اين اجتماع كه بر سر آن خليفه مىشود ، موجب اعتبار و اقتدار و ارتفاع شأن او مىشود ؛ و مستلزم اتباع و انقياد خلق مر او را مىشود . [1] در كلام اين حكيم عظيم الشأن تأمّل نماييد كه چون نماز جمعه و عيدين را به دليل عقلى به واسطهء اعتبار خليفه واجب ساخته است و چگونه اثبات نموده كه اين اجتماع بر سر امام كه خليفه پيغمبر است ، مىبايد بشود و بدون حضور آن حضرت جايز نيست ؛ و چون حكم كرده است كه اين قسم اجتماعى بر سر آن امام موجب ارتفاع شأن و اعتبار و اقتدار او مىشود ، و مستلزم اتّباع خلق و انقياد ايشان مر او را مىشود ؛ و نعم ما قيل : كلام الحكماء ملفوظ مرموز .
اگر كسى گويد : بنابر اين چه مىگوييد در اين همه اجتماعات كه در اطراف عالم از اصناف بنى آدم به هم مىرسد ، خصوصا هر ساله در مكَّهء معظمه و مدينه مقدّسه كه از اطراف عالم يك سال راه و بيشتر و كمتر چندين هزار كس از صناف امم مختلفه ، در يك وقت و يك مكان مثل عرفه و مشعر و منى جمع مىشوند و مدتى با هم مىباشند ، و اصلا فساد و شورش و خروج و عروجى به هم نمىرسد ، و احوال ايشان به خير و خوبى مىگذرد ، پس دليل شما بر وجوب نصب امام معصوم ناتمام باشد .
جواب آن است كه دفع بعضى مفاسد در بعضى احوال از سلاطين جور و حكام عرف اگر چه كافر بوده باشند ، هم مىشود . اگر گويند بنابر اين سلطان جائر بلكه كافر هم كافى باشد و هيچ احتياج به امام معصوم نباشد ، جواب آن است كه اين سخن خلاف اجماع فرقهء ناجيهء اماميه است و مخالف اصول ايشان است ؛ و هر كه متديّن به دين اثنا عشرى بوده باشد اين سخن را نمىتواند گفت ؛ و اگر سنّى يا كافرى آن را بگويد ، در جواب مىگويم كه ما آن چه وجوب آن را عقلا و شرعا اثبات نموديم ، تحصيل آن نظامى است كه عقل متبيّن و شرع مبين اقتضاى آن نمايد كه احوال و امور دنيوى و اخروى عالميان به آن منتظم شود ؛ و ظاهر است كه اين قسم نظامى از سلاطين جور و كفر ممكن الحصول نيست ؛ و

[1] اللهيات من كتاب الشفاء ( تصحيح حسن حسن زادهء آملى ، قم ، 1376 ش ) ، ص 504

676