نبوّت است ؛ چرا كه نبوّت رياست دين است و امامت رياست دين و دنيا است ؛ و آن لطف خاص است و اين لطف عام ؛ و منكر لطف عام منكر لطف خاص است [1] و چون ثابت شد كه اجتماعات موجب نصب امام معصوم است كه در ميان ايشان باشد و اجتماعات جمعات و اعياد از اكبر اجتماعات است ، چرا كه هرگاه از سر دو فرسخ ممادون ، جميع مكلفين را الَّا ما استثنى در يك مكان جمع بايد شد ، بنابراين دايره رسم مىشود كه قطر آن چهار فرسخ و محيط آن دوازده فرسخ و كسرى باشد كه هر كه داخل اين دايره است از دو فرسخ كه نصف قطر است به مركز آن كه مكان امامت [ است ] واجب الحضور باشد ؛ و اين اجتماع نه در رنگ ديگر اجتماعات است كه هر كسى به حال خود باشد ؛ بلكه در اين اجتماع لازم است كه بر يك كس بوده باشد كه همگى آن خلق ، او را پيشوا و مقتداى خود دانند .
پس هرگاه طبايع بشرى همگى مقتضى انواع فساد بوده باشد و اين امام مقتداى ايشان هم در رنگ ايشان جايز الظلم و الخطا بوده باشد ، و امام معصوم ظاهر نبوده باشد ، ظاهر است كه از اين قسم اجتماعى كه چندين هزار هزار كس جمع شوند و يك كس را معتقد بوده باشند . و مقتداى خود دانند ، فتنه ها روى نمايد [2] كه پادشاهان عظيم الشأن به آب شمشير خون آشام اطفاى نايرهء ايشان نتوانستند نمود و مدتهاى مديد سلطنت در سلسلهء آن متغليان ماند و خرابىها از ايشان به دين مبين و دنياى عالميان رسيد . بنابراين است كه انعقاد اين قسم اجتماعات بدون ظهور امام معصوم جايز نيست ؛ و ملخّص آن چه مذكور شد شيخ رئيس حكماى اسلام ابو على الحسين ابن عبد اللَّه سينا البخارى در مبحث

[1] پوشيده نماند كه اين فرقى كه مصنّف در ميان نبى و امام كرده ، در اين كه نبوّت رياست دين و امامت رياست دين و دنيا است ، بىوجه و بى صورت است ؛ بلكه در رياست ، هر دو يك مرتبه دارند ، و اين كه نبوّت را لطف خاص و امامت را لطف عام دانسته‌اند ، معنىاش اين است كه نبوّت لطف است در محرّمات و واجبات عقليّه و نه در واجبات شرعيه ، بلكه نبوّت در واجبات شرعيه تمكين است و امامت لطف است در واجبات عقليه و شرعيه ؛ زيرا كه لطف به اصطلاح متكلمين : هو ما يقرب الى الطاعة و يبعد عن المعصية و لا يكون له نصيب من التمكين ، اين است حاصل گفتگوى متكلمين . و تحقيق نزد ما اين است كه امامت لطف در واجبات عقليه و بعضى از واجبات شرعيه و تمكين است در بسيارى از واجبات شرعيه كه دلايل علميه بر آن قايم نباشد ، و در كتاب اربعين بيان اين معنى نموده‌ايم . منه ( ملا محمد طاهر ) .
[2] مخفى نماند كه اهل تواريخ و سير ، فتنه نقل نكرده‌اند كه از جمعيت مردمان از براى نماز جمعه و عيد ناشى شده باشد ؛ بلكه اجتماع مردمان از براى اين نوع عبادات سبب رقّت قلوب و وسيلهء قرب به حضرت بارى تعالى است ، خصوصا به مذهب شيعه كه عدالت و صلاح را در امام جماعت شرط مىدانند . منه ( ملا محمد طاهر قمى ) .

675