كه اجماع به نقل و شهادت اين علماى عظيم الشأن متواتر و قطعى شده ، كلامى است واهى و بى صورت ؛ زيرا كه بيان كرديم كه در تواتر شرط است كه مخبر عنه محسوس باشد و اجماع [ امرى ] نظرى و غير محسوس است ، پس متواتر نتواند شد .
و ايضا بعضى استدلال بر تحريم به استصحاب نموده‌اند كه در تذكَّر كلام سابق ما وجه استدلال ظاهر مىشود . اقول : اثبات حرمت از طريق استصحاب بر تقديرى كه استصحاب حجت شرعى باشد ، بى صورت و بى معنى است ؛ چرا كه نماز جمعه قبل از اين حرام نبوده تا حكم توانيم كرد بر بقاى او بر ما كان عليه . بلكه استصحاب مقتضى وجوب عينى است ؛ زيرا كه در زمان حضرت رسالت پناه صلَّى اللَّه عليه و آله و ائمه عليهم السّلام واجب عينى بوده و اصل بقاى وجوب است على ما كان .
قال المصنّف : و ايضا استدلال نموده‌اند به همان دليل عقلى كه حكما و متكلمين بر وجوب نصب امام اقامت نموده‌اند ، و ملخّص آن اين است كه اجماع بنى نوع انسان در يك مكان كه همگى مختلف الاراء و الدّواعىاند و طبايع بشرى انسان مقتضى انواع شرور و آفات است و مؤدّى به تغلَّب متغلبان و تسلَّط ظالمان و ظلم بر ضعيفان مىشود ، و گاه مؤدّى به خروج خوارج و سلطنت اشرار بشود ، و اينها مستلزم ريختن خونها و فساد عرضها و تلف مالها است ، بلكه گاه كه باشد كه موجب تبديل ملل و اديان حقّه به مذاهب فاسده مىشود ، همچنان كه بر عارفين به تواريخ أزمنه ماضيه ، مخفى نيست ؛ بنابر اين حكمت كاملهء شاملهء الهيه ، اقتضاى نصب امام عالم عادل و پادشاه قادر قاهرى نمود كه در ميان ايشان به قانون عدالت شرعا عمل نمايد ، و دفع شرّ اشرار و دفع اين مفاسد بىشمار بكند ، و امور دنيوى و اخروى عالميان را به قانون عقل قويم و شريعت مستقيم نظام بخشد ، و فرقهء ناجيه اماميه ، به همين مقدمه اثبات وجود عصمت امام مزبور نموده‌اند كه اين پادشاه و الا جاه ، مىبايد كه معصوم از فسق و فجور و مبرّا از سهو و نسيان بوده باشد ، و الَّا ظلم و خطا بر او هم به طريق ديگران جايز خواهد بود ، و تسلسل لازم خواهد آمد و اين محال است .
بنابر اين ، واجب شد كه آن امام معصوم باشد ؛ و چون عصمت امرى است خفى و به غير از خداى تعالى كسى آن را نمىتواند دانست ، واجب است كه امام من عند الله منصوب باشد تا دانسته شود كه او معصوم است ؛ پس اختيار خلق را چنان كه علماى عامّه به آن قايل شده‌اند ، در نصب امام مدخل نباشد ؛ و نصب اين پادشاه دين پناه معصوم ، قرينهء ارسال رسل و أنزال كتب است ؛ بلكه در اخبار و آثار وارد شده است ؛ و علما نيز بدان قايل شده‌اند كه منكر امامت ابرار ، منكر

674