نام کتاب : دوازده رسالهء فقهى دربارهء نماز جمعه از روزگار صفوى ( فارسي ) نویسنده : رسول جعفريان جلد : 1 صفحه : 627
اجماع منقول به خبر واحد نيست ؛ بلكه تحقيق اين است كه اجماع منقول به خبر واحد در مرتبهاى واپستر از خبر مرسل است . اگر بپرسند كه شما جميع طرق اجماع را باطل نموديد ، پس از چه راه شما را علم به اجماع ممكن است كه حاصل شود ، مىگوييم كه ، هرگاه قولى در ميان اماميه مشهور و معروف بوده باشد ، و احاديث بر طبق آن از ائمه عليهم السّلام روايت شده باشد ، و بر خلافش قولى و حديثى نباشد ، ما را علم جزم به هم مىرسد كه آن قول اجماعى است و موافق قول ائمه عليهم السّلام است ؛ زيرا كه به حسب عادت محال است كه قول ائمه رحمه اللَّه بر خلاف آن باشد ، و با اين حال اثرى از آن ظاهر نباشد با آن كه مدار شيعه در احكام در هر زمان بر عمل به قول ائمه عليهم السّلام بوده ، مثل حليّت متعه و وجوب عصمت امام و امثال آن ، و اين نوع مسايل را اجماعى و ضرورى دين مىگوييم . فصل چهارم در بيان اقوال علما و فقهاى اماميه در باب نماز جمعه و بيان مذهب حق بدان كه علما اتفاق نمودهاند بر وجوب نماز جمعه عينا با حضور امام معصوم عليه السّلام يا نايب خاصّ او ، و اختلاف كرده در زمان غيبت امام . جميع علما نماز جمعه را در زمان غيبت مشروع مىدانند الَّا جماعت قليلى كه آن را مشروع نمىدانند . اما آن جماعتى كه در زمان غيبت مشروع مىدانند ، اختلاف نمودهاند : جماعتى را اعتقاد اين است كه واجب عينى است و وجود امام و نايب خاص شرط نيست ، و وجود نايب عام كه مجتهد جامع الشرايط است ، نيز واجب نيست ؛ و اين مذهب جماعتى از متأخرين و ظاهر جمعى قدماست ؛ زيرا كه مدار قدماى شيعه بر عمل به احاديث است ، و احاديثى كه دلالت صريح بر اين مدّعا دارند ، نقل نمودهاند و خلافش را نقل نكردهاند . و مذهب جماعتى از متأخّرين اين است كه واجب تخييرى است . در روز جمعه ، مردم اختيار دارند ، در [ نماز ] جمعه و [ نماز ] ظهر ؛ اگر خواهند جمعه مىگذارند و اگر خواهند ظهر ؛ اما جمعه را افضل دانستهاند ، و ظاهر قول ايشان اين است كه وجود مجتهد جامع الشرايط را در مشروعيت نماز جمعه شرط نمىدانند . و جماعت قليلى از متأخرين را مذهب اين است كه نماز جمعه واجب تخييرى است و وجود مجتهد جامع الشرايط در آن شرط است . اما مذهب حق اين است كه نماز جمعه در زمان غيبت امام واجب عينى است ، و وجود مجتهد جامع الشرايط در آن شرط نيست ، و دليل بر اين مطلب كتاب خداست و احاديث صحيح متواتره . اما [ دليل ] اوّل قول حق سبحانه و تعالى است در سورهء جمعه : * ( يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا ) *
627
نام کتاب : دوازده رسالهء فقهى دربارهء نماز جمعه از روزگار صفوى ( فارسي ) نویسنده : رسول جعفريان جلد : 1 صفحه : 627