شنيع ، قول به وجوب عينى در زمان غيبت است . ديگر گفته :
و بعضى از علماى ديگر كه قايل به تحريم شده‌اند از آن رجوع كرده‌اند . مجملا چنان چه اين فقير فهميده به غير سلَّار و ابن ادريس هر كه اسناد اين قول به او شده يا از اين قول رجوع كرده و به خلاف آن در كتاب ديگر قايل شده ، يا از كلام او صريح نيست و بيان اين در رساله نموده‌ايم . انتهى .
آن چه معلوم است اين است كه بعضى از علما در بعضى از تصانيف خود نماز جمعه را در زمان غيبت جايز ندانسته‌اند و در بعضى از تصانيف دانسته ، به مثل « لا بأس » و « يجوز » و « يستحب » ادا كرده‌اند ؛ و هيچ يك از حرمت به وجوب عينى رجوع نكرده و توبه نامه به مهر عدول نرسانيده است ، بلكه همگى به اتفاق و اجماع وجوب عينى را ساقط دانسته‌اند . پس از اين گونه سخنان قول به وجوب عينى رونقى و رواجى به هم نخواهد رسانيد .
و بيانى كه به رساله اش حواله كرده ، همان توجيهات ناموجه است كه در طى ذكر كلام شيخ در خلاف و نهايه و كلام علامه در مختلف و كلام شيخ شهيد در ذكرى به آن اشاره شد .
ديگر گفته :
بعضى اجتهاد را در امام جمعه شرط دانسته‌اند . شيخ زين الدين رحمه اللَّه را اعتقاد آن است كه به غير از شيخ على [ كركى ] كسى ديگر از علما به اين قول قايل نشده ؛ انتهى .
اين سخن نيز محض دعوى است بلكه خلافش ظاهر است ؛ زيرا كه در اكثر مواضع كه علما تجويز اين امثال اين امور نموده ، تصريح به فقهاى اماميه كرده‌اند ؛ چنان كه در اقوالى كه در طى كلام شيخ مفيد تحرير يافت ، از باب امر به معروف مقنعه : للفقهاء من شيعة الائمة أن يجمعوا ؛ و از باب امر به معروف نهايه شيخ طوسى : يجوز لفقهاء أهل الحق أن يجمعوا ؛ و از باب جمعه نهايه : تجوز لفقهاء المؤمنين إقامتها ؛ و از باب جمعه دروس شيخ شهيد : يجمع الفقهاء ؛ و از باب جمعه ذكرى : الفقهاء يباشرون ما هو أعظم ؛ و از باب جمعه مختلف : الفقيه المأمون منصوب ، [1] موجود است . و در فصل اول رساله نيز در كلام سلَّار : لفقهاء الطايفة أن يصلَّوا فى الأعياد ، مذكور است . ديگر گفته :
و اعتقاد فقير آن است كه هر كس نفس خود را از غرض پاك سازد و به اخلاص متوجه شود ، حضرت هادى مطلق ارشاد مىكند و حق را ظاهر مىسازد ؛ انتهى .
پوشيده نيست كه عمدهء اغراض اين قسم مطالب ، ناشى از حبّ جاه و رياست است ؛ اگر كسى نفس خود را از آن پاك سازد ، همانا كه به ارشاد ربانى ، حق در نظرش ظاهر خواهد شد ؛ و اللَّه الهادى إلى سبيل الرشاد .

[1] مختلف الشيعة ، ج 2 ، ص 253

395