به جماعت گزاردن در روز جمعه فرموده : نعم يصلَّون أربعا إذا لم يكن من يخطب ؛ [1] يعنى نماز چهار ركعتى بگزارند به جماعت وقتى كه نبوده باشد كسى كه خطبه مىخواند . و چون دانسته شد كه مراد از آن كس كه خطبهء جمعه مىخواند ، معصوم است يا نايبش ، ظاهر شد كه اين حديث بر نقيض مطلب قايلين به وجوب عينى دلالت دارد نه بر مطلب ايشان ، مثل سيم فصل سابق به روايت تهذيب .
قال « و ديگر خبرى است كه روايت شده از يكى از اين دو امام معصوم » تا آن جا كه « گفته مثل حديث سيوم فصل سابق روايت تهذيب » اقول : اين حديث را شيخ به سند صحيح از محمد بن مسلم روايت كرده و او از يكى از دو امام معصوم كه گفت : سألته عن أناس فى قرية ، هل يصلَّون الجمعة جماعة ؟ قال : نعم ! يصلَّون أربعا إذا لم يكن من يخطب ؛ [2] يعنى محمد بن مسلم از حضرت سؤال كرد كه آيا مردم ده نماز جمعه مىگزارند ؟ حضرت فرمودند : آرى ! يعنى نماز جمعه مىگذارند و چون نماز جمعه گزاردن در وقتى بود كه كسى باشد كه خطبه تواند خواند ، حضرت فرمودند كه ، چهار ركعت وقتى مىگذارند كه كسى نباشد كه خطبه تواند خواند ؛ يعنى اما در وقتى كه خطبه تواند خواند ، جمعه بايد كرد و معلوم شد كه من يخطب عام است و اين حديث دلالت بر مدعاى قايلين به وجوب عينى دارد .
و بر فرض عموم من يخطب نيز مستلزم وجوب عينى نماز جمعه دو ركعتى در زمان غيبت نيست ؛ زيرا كه به مجرد « جواز » نماز جمعه دو ركعتى ، وجوب عينى چهار ركعتى ساقط مىشود ؛ فتدبّر .
ديگر خبرى است كه در تهذيب روايت شده كه زراره گفت : حثّنا أبو عبد اللَّه عليه السّلام على صلاة الجمعة حتى ظننت أنّه يريد أن نأتيه ؛ فقلت : نغدو عليك ! فقال : لا إنّما عنيت عندكم ؛ [3] يعنى ترغيب و تحريص فرمود ما را ابو عبد اللَّه عليه السّلام كه امام جعفر صادق است بر نماز جمعه تا آن كه گمان بردم كه مىخواهد كه بياييم و با او نماز جمعه گزاريم ؛ پس گفتم : فردا نزد تو مجتمع خواهيم شد . پس فرمود كه ، مراد من نه اين است كه تو گمان برده‌اى ؛ من نخواستم از آن چه گفتم جز آن كه شما نزد خودهاتان نماز جمعه گزاردن .
پس حديث نيز دلالت بر نقيض مدعاى مستدل دارد ، به واسطهء آن كه دلالت مىكند بر آن كه آن حضرت نمىگزارده است ؛ و همچنين زراره كه از بزرگان اصحاب آن حضرت هست ؛ و نيز اگر زراره نماز واجب عينى را ترك كرده بود ، بايستى كه آن حضرت نهايت

[1] بحار الانوار ، ج 86 ، ص 179
[2] التهذيب ج 3 ، ص 238 ؛ الاستبصار ج 1 ، ص 419 ؛ وسائل الشيعه ج 7 ، ص 306
[3] التهذيب ، ج 3 ، ص 239 ؛ الاستبصار ، ج 1 ، ص 420

293