شهرت ميان اصحاب راوى حجّت بودن لازم ندارد كه شهرت بين المتأخرين حجّت باشد بر آن .
پس نماز جمعه واجب عينى نخواهد بود در زمان غيبت امام به اجماع بلكه مردّد باشد كردنش ميانهء سنت و حرام به اتفاق ؛ و شكى نيست كه ترك اين چنين امرى احتمال ثواب جزيل و كردنش احتمال گناه عظيم دارد . و قطع نظر از اتفاق اين قسم علما و فقها بر نقل اجماع كردن ، مىتوان گفت كه به مجرد فتاوى ايشان در مصنفات خود و حكم به عدم وجوب عينى نماز جمعه كردن و خلاف آن را نقل ننمودن صاحبان انصاف را علم به اجماعى بودن آن به هم مىرسد ؛ چه هرگاه جمعى كثير از علماى معتبر كه همگى تابع و پيرو گفته و كردهء ائمه معصومين عليهم السّلام باشد ، در كتب خود خبر دهد و حكم كند كه فلان مسأله چنين است و از هيچ يك مخالفت آن را نقل ننمايد ، همانا كه منصف بىغرض را علم به هم رسد كه البته از معصوم به ايشان رسيده و ناشى از گفته و كردهء معصوم شده ؛ و اجماع اماميه در حقيقت به همين برمىگردد كه اتفاق اقوال اصحاب به مرتبه‌اى باشد كه از آن علم بهم رسد كه معصوم نيز از ايشان موافق است ؛ چنان كه بر اهل خبرت و تتبع مستور نيست .
و اگر علم به اجماعى بودن آن به هم نرسد ، البته علم به مشهور بودنش به هم مىرسد بلا شك و شبهه ، همچنان كه از اقوال ايشان نيز معلوم است كه گزاردن نماز جمعه از زمان معصوم تا زمان ايشان معمول و مشهور بين الاصحاب نبوده است و از ائمهء هدى عليهم السّلام به روايات متعدده در كتب اربعه و غيرها به صحت پيوسته كه در اخبار و اقوال مختلفه عمل به مشهور بين الاصحاب بايد كرد و نادر غير مشهور را ترك بايد نمود ، چنان كه در كتاب كافى و غيره فرموده‌اند كه : خذ بما اشتهر بين أصحابك و دع الشاذ النادر ؛ [1] يعنى عمل كن به آن چه نزد اصحاب تو مشهور است و نادر غير مشهور را واگذار . و قول به وجوب عينى نماز جمعه از درجهء اعتبار ساقط و مختار ، طريقهء معمول مشهور بين الاصحاب خواهد بود كه نكردن نماز جمعه باشد .
و نيز از امثال اين روايات به صحّت پيوسته كه ائمهء ما فرموده‌اند كه مىبايد در اخبار و اقوال مختلفه كه از ايشان به ما برسد ، عمل به خلاف مختار مخالفت كرد كه راه راست در مخالفت آنها است . چنان كه در كتاب كافى و غيره روايت شده كه فرموده‌اند : دعوا ما وافق القوم فإنّ الرّشد فى خلافهم ؛ [2] يعنى واگذاريد آن چه موافق طريقهء مخالفين است ، از براى آن كه راه راست و طريقهء حق در مخالفت آنها است . و مشروط بودن وجوب عينى نماز

[1] مستدرك وسائل الشيعة ، ج 17 ، ص 303 از عوالى اللالى ، ج 4 ، ص 133
[2] وسائل الشيعة ، ج 27 ، ص 112

250