عبد الحى و نماز جمعه رسالهء حاضر فصل ششم كتاب حديقة الشيعه اختصاص به نماز جمعه دارد . وى در اين اثر افزون بر مباحث فقهى نكات تاريخى قابل توجهى از وضعيت اقامهء نماز جمعه در دورهء صفوى و اشكالات و ايراداتى كه در اين زمينه به نظرش آمده مطرح كرده است . وى به مانند كسان ديگرى كه با دولت صفوى مسأله داشته‌اند ، اعتقادى به اقامهء نماز جمعه ندارد و در بارهء مسائلى كه در اين زمينه براى علما پيش آمده ، نمونه هايى را مطرح كرده است .
در واقع مؤلف ، نيمى از نوشتهء خود را به مباحث علمى نماز جمعه اختصاص داده ، و نيم ديگر را به ارائهء برخى از حكايات تاريخى كه خود يا پدرش شاهد آن بوده و مربوط به وضعيت برگزارى نماز جمعه ، منصب امام جمعه گى و چيزهايى در اين رديف است ، اختصاص داده است . آگاهيم كه به طور معمول ، عالمان در آثار علمى خود ، از ارائهء اين قبيل اطلاعات خوددارى مىكنند ؛ در حالى كه در اين نوشته ، مقدار قابل توجهى از اين اطلاعات كه به كار بحثهاى تاريخى مىآيد ، وجود دارد . لبهء تيز انتقادات وى در اين كتاب به خصوص به فيض كاشانى ، محقق سبزوارى ، ملا محمد طاهر قمى و همچنين علامهء مجلسى است .
در اينجا بىمناسبت نيست تا بر اين رساله كه به لحاظ تاريخى حاوى نكات قابل توجهى مىباشد ، مرورى داشته باشيم . طبعا اين به معناى پذيرش انتقادهاى يكطرفهء مؤلف نيست ، اما روشن است كه نظر مخالف با رويهء موجود در اين دورهء را به خوبى مىتواند نشان دهد .
گذشت كه فصل ششم كتاب دربارهء نفى وجوب عينى نماز جمعه است . وى در اين بحث ، در برابر كسانى كه رساله در اثبات وجوب عينى نماز جمعه نوشته‌اند ، موضع گرفته و ضمن آن انتقادهاى زيادى نسبت به افرادى كه به نوعى طرفدار اقامهء نماز جمعه در اين دوره بوده‌اند ، كرده است .
نيمهء نخست رساله ، مباحث علمى مؤلف است كه به طور عمده در نقد گفته ها و آراى محقق سبزوارى نوشته شده و عمدتا از نقد فاضل تونى در رد بر محقق بهره برده است .
پس از آن به تدريج ، به بيان وضعيت موجود در زمان خويش در باب نماز جمعه مىپردازد .
وى كه مخالف وجوب عينى نماز جمعه است ، اين نظريه را از ساخته هاى - مخترعات - « اهل رياست » دانسته ، از آن با عنوان « بدعت وجوب عينى » ياد كرده و پس از اشاره به اين كه آنان بدون دليل ، تعبير « الذكر » در سورهء منافقون را حمل بر نماز جمعه كرده‌اند ، مىنويسد : من در اصفهان از اهل رياست ، فراوان پرس و جو كردم كه آيا كسى از مفسّران كهن ، ذكر را به معناى نماز جمعه دانسته است يا نه ، آنان اعتراف كردند كه كسى چنين چيزى

563