نام کتاب : ترجمه و تفسير نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 2 صفحه : 305
از ابن عباس اين خطبه را نقل كردهاند [1] . 8 - قطب الدين راوندى ( 573 ) از طريق ابن « مردويه » و طبرانى مىگويد : من در دو مورد اين خطبه را مدتى پيش از تولَّد رضى ديدهام : در كتاب الانصاف ابو جعفر بن قبه شاگرد كعبى يكى از شيوخ معتزله كه وفاتش پيش از تولد رضى بوده است و نسخه اى كه در آن ، خط وزير ابو الحسن بود و تاريخ آن شصت سال و اندى پيش از ولادت رضى بوده است ( 2 ) . لغتدانان بزرگ ادبيات عرب مانند « ابن منظور » در لسان العرب و « فيروز آبادى » در قاموس و « ابن اثير » در نهايه در مادهء شقشقيه استشهاد مىكنند به جملهء تلك شقشقة هدرت ثم قرت كه در آخر خطبه در جواب ابن عباس آمده است . فيروز آبادى با اين تعبير مىگويد : « و الخطبة الشقشقيّة العلويّة » . اين تعبير بخوبى اثبات مىكند كه خطبهء شقشقيه بسيار معروف بوده است و اهل تتبع مىدانند كه در بارهء كلام يا خطبه يا نامه اى كه تنها يك فرد از شخصيتى نقل كند ، تعبير فوق را نمىآورند . اين تعبير بخوبى اثبات مىكند كه خطبهء شقشقيه بسيار معروف بوده است و اهل تتبع مىدانند كه در بارهء كلام يا خطبه يا نامه اى كه تنها يك فرد از شخصيتى نقل كند ، تعبير فوق را نمىآورند . آنچه بعضى اهل سنت را وادار كرده است كه استناد خطبهء شقشقيه را به امير المؤمنين ( ع ) انكار و يا مورد ترديد قرار بدهند ، چنانكه اشاره كرديم ، توبيخ و اعتراضات شديد است كه در اين خطبه در بارهء بعضى از صحابه مشاهده مىشود . بررسى اين مسئله اينست كه امير المؤمنين عليه السلام بارها در خطبهها و نامهها و ساير كلماتش از صحابهء پيغمبر اكرم ( ص ) تجليل نموده است . مانند : لقد رأيت اصحاب محمّد صلَّى اللَّه عليه و آله فما ارى احدا منكم يشبههم . . . ( من اصحاب محمد ( ص ) را ديدهام ، كسى را از شما نمىبينم كه شباهتى بآنان داشته باشد ) .
[1] مصادر نهج البلاغه ج 1 ص 312 چاپ بيروت . ( 2 ) مأخذ مزبور ص 314 .
305
نام کتاب : ترجمه و تفسير نهج البلاغه ( فارسي ) نویسنده : محمد تقي جعفري جلد : 2 صفحه : 305