حيوانات يا نباتاتى كه در نتيجهء تغيير ناگهانى حاصل مىشوند ، عموما ضعيف و رنجور هستند و بهيچ وجه شاهد و مدّعاى خوبى براى مسئلهء مسابقهء حياتى نمىباشند » [1] .
اين مطلب را هم كه مارسلن بول و ژان پيوه تو مىنويسند ، توجه كنيم : « اگر چه انواع مدارك مختلف و بخصوص مسائل ديرين شناسى ، اصل موضوع تكامل را به وضع مقاومت ناپذيرى بر ما تحميل مىكنند ، امّا عامل محرك تكامل كاملا يا بطور عمده بر ما پنهان است » [2] .
در ارزيابى علمى مسائل ديرين شناسى هم اختلاف نظر فراوانى وجود دارد كه ابهام موضوع تكامل را افزايش مىدهد . از آن جمله 1 - موضوع انواع متوسط كه حلقه‌هاى گسيخته را پر كند ، روشن نيست .
2 - در تشكيل فسيلها مونتاژهايى عمل شده است كه بر ترديد محققان مىافزايد .
3 - عدم انقراض حيوانات فراوانى كه از اوايل دوران اول زندگى مىكنند .
تحول انسان از ميمون ، با اين كه تحقيقات و مباحث خيلى فراوانى در بارهء آن مخصوصا از قرن 19 تا كنون صورت گرفته است ، در هاله اى از ابهامها فرو رفته است كه بقول پىير روسو حلّ ناشدنى مىباشد . عبارات زير را براى مدعا در نظر بگيريم : پيدايش صنعت و پيدايش آدمى : « شايد تكرار اين موضوع بىفايده باشد كه اين حادثهء عظيم كه در تاريخ كرهء زمين اهميت قطعى دارد ، براى هميشه در لفّاف ضخيمى از اسرار پوشيده مىماند و شايد كيفيت آن هيچ وقت بر ما معلوم نشود . اين قدر مىدانيم كه اكثريت ديرينشناسان آن را به حدّاقل يك ميليون سال قبل ، يعنى به ابتداى عهد چهارم معرفة الارضى منسوب مىسازند .
جديدترين اكتشافات در ديرين شناسى نوع بشر به جاى اين كه تاريخ اين موضوع را بر ما روشن سازد ، معلوم مىدارد كه مبادى آدمى بسيار پيچيده و مبهم

[1] تاريخ علوم - پىير روسو ترجمهء آقاى حسن صفارى ص 710 .
[2] مأخذ مزبور ص 712 .

129