گذاشت كه گودى دو كف دست را با برجستگى زانوها پر كرد ، و انگشتانش گشوده بود ، و زانوها را با فشارى كه بر آن وارد مىساخت به عقب ميراند تا پشت آن حضرت صاف و مسطَّح شد ، چندان كه اگر قطره اى آب يا روغن بر پشت آن حضرت ميريختند از جاى خود حركت نميكرد ، به خاطر صاف بودن پشت آن حضرت ، و مستقيم بودن زانوان كه به عقب رانده شده بود ، و راست بودن گردنش ، و بسته بودن چشمانش ( البتّه چون آن حضرت در حال ركوع بوده راوى بنظرش رسيده كه چشم آن حضرت بسته است ، در حالى كه ايشان به ميان دو پاى خود مىنگريسته ) سپس سه بار با ترتيل و شمرده تسبيح خداوند متعال فرموده و گفت : « سبحان ربّى العظيم و بحمده » ( تسبيح مىگويم پروردگارم را كه با عظمت است يا منزّه ميدانم پروردگار با عظمت خود را از آنچه كه لايق و در خور ذات و صفات و افعال او نيست ، و شكر او را بجا مىآورم ) و بعد راست ايستاد ، و چون كاملا به حالت راست و صاف قرار گرفت گفت : « سمع الله لمن حمده » ( يعنى خداوند سبحان دعاى حمد گويان خويش را اجابت فرمود ) آنگاه در حالى كه ايستاده بود ، دستهاى خود را تا نزديك صورت خويش بلند فرمود و همزمان با اين حركت گفت : « الله أكبر » و بعد به سجده رفت ، و دستهايش را در مقابل زانوانش بر زمين گذاشت و سه بار گفت : « سبحان ربّى الأعلى و بحمده » ( يعنى : منزّه ميدانم و به پاكى ياد مىكنم پروردگارم را كه بالاتر از آنست كه به كنه ذات او توان رسيد و برتر از همهء هستى است و او را شكر ميكنم ) و سجده را چنان بجا آورد كه هيچ عضوى از اعضاى خود را بر عضو ديگرى تكيه نداده بود ( و همهء اعضاى و اجزاء بدن آن حضرت با حالت فرو افتادن متوجّه زمين بود ، همان گونه كه قبلا گذشت مانند كسى كه او را به دار آويخته باشند ، و هيچ عضوى بر عضو ديگر تكيه نداشته باشد بلكه همهء اعضاء به طرف زمين كشيده و جذب شود و اين

463