بنا بر اين أذان هم دو بار دو بار مقرّر گشته ، و تكبير در شروع أذان چهار بار گفته مىشود ، زيرا أذان در ابتدا بناگاه و بدون آمادگى قبلى ذهنى شروع مىشود ، و پيش از آن كلامى گفته نشده كه شنونده را آگاه سازد ، بنا بر اين دو تكبير اول براى آگاه سازى و آماده سازى شنوندگان براى استماع بقيّهء بخشهاى اذان است ( به عبارت ديگر بموجب اين قول از چهار تكبير دو تكبير نخست في الواقع جزء اذان نيست بلكه به منظور آگاه سازى گفته مىشود ) و پس از تكبيرات شهادتين را قرار داده‌اند ، زيرا نخستين مرحلهء ايمان همان توحيد و اقرار به يگانگى خداوند تبارك و تعالى است ( كه ميگويند أشهد أن لا إله إلَّا الله و اين يكى از دو شهادت است ) و دوّم اقرار به رسالت و پيامبرى رسول خدا صلَّى الله عليه و آله است ( أشهد أنّ محمّدا رسول الله ) و نيز اطاعت از خدا و رسول و معرفت و شناخت اين دو قرين و پيوسته با يك ديگر است ( پس كسى كه اطاعت از رسول نكند يا او را نشناسد از خداوند اطاعت نكرده و او را نشناخته است ) زيرا اصل ايمان همانا آن دو شهادت است ( يعنى شهادت بوحدانيّت خداوند متعال و رسالت پيامبر خدا صلَّى الله عليه و آله ) پس شهادتين بمنزله و بجاى دو گواهى يا دو شاهد بر ايمان شخص قرار داده شده همچنان كه در ساير حقوق نيز براى اثبات به دو گواه يا شاهد نياز است ، و چون بنده به وحدانيّت و يگانگى خداوند عزّ و جلّ و نيز به رسالت پيامبر خدا صلَّى الله عليه و آله اقرار كرد پس در حقيقت به تمامى ايمان اقرار دارد ، زيرا أصل ايمان همان اقرار به خداوند و رسول اوست ( و نيز اقرار به همهء آنچه كه پيامبر صلَّى الله عليه و آله آورده كه جزء اقرار به رسالت آن حضرت

460