914 - و در ميان رواياتى كه فضل بن شاذان - رحمه الله - از علل شرايع از امام رضا عليه السّلام نقل كرده اين حديث است كه آن حضرت فرمود : « همانا مأمور شدن مردم به گفتن أذان به علل و دلائل بسيارى است ، از آن جمله اينكه : براى فراموشكار ياد آورى باشد ، و غافلان را بيدارى بخش ، و ناآشنا با وقت را و نيز آنان را كه سرگرم شغلى شده و از فكر نماز بىخبرند يادآور و شناساى وقت باشد ، و مؤذّن با أذانى كه ميگويد فرا خواننده بندگان باشد به پرستش و عبادت آفريدگار ، و برانگيزنده و تشويقكننده در انجام عبادت ، و اقراركننده باشد به وحدانيّت حقّ جلّ و علا ، و آشكارگر ايمان ، و ظاهر و عيان ساز اسلام باشد ، ( و بدين جهت است كه أذان هر بلد را نشانه ايمان و اسلام آن شهر و ساكنان آن ميدانند كه ايشان مسلمان و مؤمناند ) و نيز كسانى را كه شهادت يا نماز را از ياد برده باشند مؤذّن بيادشان آورد ، و بدان جهت مؤذّن را به اين نام مىخوانند كه بسبب و بوسيلهء اذان به مردم اعلام مىكند كه نماز بخوانند ، و به اين سبب أذان با تكبير ( الله اكبر ) آغاز و با تهليل » لا إله إلَّا الله « به پايان ميرسد كه خداوند عزّ و جلّ اراده فرموده كه شروع به ياد او و نام او باشد ، و نام خدا در تكبير نخستين حرف يا كلمه است ، و در » لا إله إلَّا الله « آخرين كلمه است ، و فصول أذان دو بار دو بار مقرّر شده كه در گوش شنوندگان هر بخش تكرار شود ( تا بهتر جايگزين و جايگير شود و اثر گذارد ) و براى ايشان تأكيد گردد ، و اگر كسى از كلمهء اوّل بىخبر ماند و از ياد برد ، از كلمهء دوّم بىخبر نماند و فراموشش نشود ، و نيز به اين جهت است كه نماز در اصل دو ركعت دو ركعت است

459