نام کتاب : من لا يحضره الفقيه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 3 صفحه : 15
و قطع دارم و بدان حكم ميكنم بياورم ، و اكنون اعتقادم در باره اش چنين است كه آن حجّت ميان من و پروردگارم - كه نامش مقدّس و قدرتش و الا - مىباشد . و آنچه در اين كتاب ذكر شده تمامى مأخوذ و دريافت شده از اصول مشهوريست كه همهء اعتماد بر آنهاست و احكام ( مذهب جعفرى ) را از آنها بايد گرفت مانند : كتاب حريز بن عبد الله سجستانى ، [1] و كتاب عبيد الله بن عليّ حلبي ، [2] و كتابهاى عليّ بن مهزيار اهوازيّ ، [3] و كتابهاى حسين بن سعيد [4] ، و نوادر احمد بن محمد بن عيسى ، [5] و كتاب نوادر -
[1] وى اهل كوفه است و مورد وثوق ، و چون براى تجارت بسيستان سفر بسيار ميكرده و بالاخره در آنجا اقامت گزيده بسجستانى كه همان سيستان است معروف گشته داراى كتابهائى است كه همه از اصول بشمار ميرود ، در سيستان بدست خوارج كشته شده . [2] وى ثقه و صحيح الحديث است ، اهل كوفه بوده ولى چون بسيار با پدر و برادرش بتجارت بحلب مسافرت ميكرده از اين رو حلبى نسبتش دادهاند ، او داراى كتابيست كه آن را به امام صادق عليه السّلام عرضه داشته و حضرتش را خوش آمده و او را تحسين فرموده و كتابش را تصديق كرده ، و فرموده : در ميان اينان ( يعنى مخالفين ) كسى بمانند اين كتاب تأليف نكرده است . [3] على بن مهزيار از اصحاب امام رضا و حضرت جواد و حضرت هادى عليهم السلام است و بسيار جليل القدر و مورد وثوق همگان بوده و داراى 33 كتاب است كه جملگى از اصول چهارصدگانه بشمار ميروند ، در زمان حضرت هادى يا عسكرى عليهما السلام از دنيا رفته است . [4] حسين بن سعيد كوفى است و از اصحاب حضرت رضا و امام جواد و امام هادى عليهم السلام بوده ، و در اواسط عمر با برادرش حسن به اهواز رفته و بعد خود تنها به قم مسافرت كرده و در منزل حسن بن ابان وارد شده و در همان ديار از دنيا رفته است ، داراى 30 مجلد كتاب است و در ميان اصحاب چنان معروفست كه كتب ديگران را به آن قياس ميكنند . [5] احمد بن محمد بن عيسى از جملهء اشعريانى است كه از مدينه بكوفه رفتند و در آنجا اخبار اهل بيت عليهم السلام را ترويج كردند و جمعى از آنجا بقم مسافرت كرده و در آنجا اقامت گزيدند و بنشر اخبار و احاديث معصومين ( ع ) پرداختند و احمد بن محمد بن عيسى يكتن از معروفين آنها بشمار ميرود كه خود شيخ اجازه و استاد بيشتر محدّثين قم مىباشد مانند محمد بن يحياى عطَّار ، و محمد بن حسن صفّار ، و على بن ابراهيم و بسيارى ديگر از قمّيين و رئيس مطاع آنها است و زمان امام هشتم و نهم و دهم عليهم السلام را درك كرده و حضرت رضا عليه السلام را ملاقات نموده ، و كتابهاى بسيارى نوشته كه شيخ طوسى پاره اى از آنها از جمله كتاب نوادر را در فهرست نامبرده است و گويد اين كتاب مبوّب ( يعنى فصل بندى و باب باب ) نبوده و ابو سليمان داود بن كورهء قمى آن كتاب را باب بندى كرده ، و محمد بن حسن بن وليد از آن كتاب مبوّب شده به اجازه محمد بن يحيى نقل مىكند .
15
نام کتاب : من لا يحضره الفقيه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 3 صفحه : 15