نام کتاب : من لا يحضره الفقيه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 3 صفحه : 10
نجاشى و شيخ طوسى - رحمهما الله - حدود بيست كتاب از آنها را در فهرست خود نام بردهاند ، و با كمال تأسف بايد گفت بيشتر آن آثار در طول زمان از بين رفته و اثرى از آن همه بدست ما نرسيده است . برادران مؤلَّف - رحمه الله - : 1 - حسين بن على : نجاشى در فهرست خود شرح حال او را آورده و گويد : ابو عبد الله حسين ابن عليّ بن حسين بن موسى بن بابويه قمّى راست گفتار بوده و داراى كتابهائى است از جمله : كتاب التوحيد و نفي التشبيه ، و كتابى كه براى ابى القاسم صاحب بن عبّاد پرداخته يا به او تقديم نموده است ، اين خبر را حسين بن عبيد الله براى ما گفته است - تا آخر - . شيخ طوسى - رحمه الله - در كتاب غيبت خود گويد : ابن نوح گفته كه أبو عبد الله بن سوره - حفظه الله - گويد : أبى الحسن بن بابويه داراى سه فرزند بوده كه دو تن از ايشان بنامهاى محمّد و حسين هر دو فقيه و در حفظ بسيار ماهر بودهاند و اخبارى از حفظ داشتهاند كه ساير دانشمندان قم آنها را از حفظ نداشتهاند . ايشان برادر ديگرى بنام حسن داشتند كه برادر ميانى بود و پيوسته به زهد و عبادت روزگار مىگذرانيد ، و با مردم رفت و آمد و آميزش نداشت ، و أهل فقه و فقاهت هم نبود . ابن سوره گويد : هر گاه كه أبو جعفر و أبو عبد الله دو فرزند ابي الحسن عليّ بن الحسين حديثى روايت مىكنند مردم از حافظهء ايشان و آنچه حفظ دارند دچار شگفتى مىشوند و به آنان مىگويند : با دعاى امام عليه السّلام اين شأن و مقام كه از آن برخورداريد مخصوص به شما دو تن گشته است . ابو عبد الله - حسين بن على مورد بحث - خود گويد : من مجلس حديث داشته و حديث مىگفتم در حالى كه كمتر از بيست سال سن داشتم ، چه بسا اتّفاق مىافتاد كه محمّد بن عليّ الأسود در مجلس من حضور مىيافت ، و چون سرعت مرا در پاسخگوئى به مسائل حلال و حرام مىديد شگفتى او از كم سنّ و سالى من زياده مىگشت و خود مىگفت : چه جاى تعجّب است ! كه تو بدعاى امام عليه السّلام به دنيا آمده اى . ابن حجر در لسان الميزان پس از بر شمردن نسب او گويد : ابن النّجاشى از او
10
نام کتاب : من لا يحضره الفقيه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 3 صفحه : 10