صرف مكنيد چون شرب و زنا و انواع فسق مرويست از ابى عبد اللَّه ع كه قريش قمار بازى ميكردند در اهل و مال خود حق تعالى به اين آيه ايشان را از آن نهى فرمود اولى حمل آنست بر جميع انواع معصية و بدانكه اضافه اموال بضمير مخاطب با آنكه مراد ( اموال بعضكم ) است از حيثيت آنست كه ( المؤمنون كنفس واحدة ) و مثل اين است وَلا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ و تنقيح اين از كلام صاحب كنز العرفان بعد از اين معلوم خواهد شد و بين منصوب است بر ظرف يا آنكه حال است از اموال و قوله * ( وَتُدْلُوا ) * عطفست بر فعل منهى يعنى و فرو مگذاريد و القا مكنيد * ( بِها ) * بدان مالها يعنى حكومت آنها را * ( إِلَى الْحُكَّامِ ) * بسوى حكم كنندگان ستمكار كه ملوك و سلاطين روزگارند و يا بعضى از اين مالها را برشوت بحكام اسلام مدهيد * ( لِتَأْكُلُوا ) * تا بخوريد بحمايت ايشان يا برفع تحاكم بايشان * ( فَرِيقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ ) * پارهء از مالهاى مردمان * ( بِالإِثْمِ ) * بظلم و ستم كه موجب گناه است چون شهادت زور و يمين كاذبه و ميتواند بود كه جار و مجرور منصوب المحل باشد بحالية يعنى در حالى كه ملتبس باشيد باثم و معصيت * ( وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ ) * و حال آنكه شما ميدانيد كه مبطلانيد و از جمله عاصيان و ظالمان كقوله وَتَكْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ و شبههء نيست كه ارتكاب معصيت با علم به آن اقبح است و اقدام بر معصيت با علم به آن يا با تمكن از علم اعظم يا مراد حكام عدل باشند يعنى حكومت اموال بايشان رفع مكنيد به قصد باطل و ناروا بوسيله يمين كاذبه و شهادت زور چنان كه مرويست كه عبدان حضرمى دعوى قطعهء زمين كرد بر امرئ القيس كندى و او را بينهء نبود حضرت صلَّى اللَّه عليه و آله حكم فرمود بسوگند خوردن امرء القيس چون قصد سوگند كرد اين آيه را بر او خواند كه إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّه وَأَيْمانِهِمْ ثَمَناً قَلِيلًا امرء القيس از يمين مرتدع و منزجر شد و قطعه زمين را تسليم عبدان كرد حقتعالى اين آيه فرستاد و در اين دليل است بر آنكه حكم قاضى باطنا نافذ نيست و مؤيد اينست روايت ابى هريرة از پيغمبر ص كه انما انا بشر مثلكم و انتم تختصمون الى و لعل بعضكم تكون الحن بحجته من بعض فاقضى له على نحو ما اسمع منه فمن قضيت له بشيء من حق اخيه فانما اقضى له قطعة من نار يعنى من آدميم مثل شما و شما رفع تخاصم و تحاكم ميكنيد بر من شايد كه بعضى از شما حجت خود را بهتر عرض تواند كرد از بعضى ديگر پس من حكم كنم براى او بمانند آنچه از او شنيده باشم و حال آنكه نفس الامر چنين نباشد پس هر كه من براى او حكم كنم به چيزى از مال برادرش آن پاره آتش است كه از براى او حكم ميكنم و صادق ع فرمود كه مراد بباطل در اين آيه يمين كاذبه است و مصدق قول اول است اينكه از صادق ع روايت كرده‌اند كه سيكون فى هذه الامة حكام يحكمون بخلاف الحق فنهى اللَّه المؤمنين ان يحاكموا اليهم يعنى حقتعالى در ازل ميدانست كه حاكمانى پيدا شوند